مطالعه محیط رسوبی نهشته های آواری واحد تحتانی (بخش گلکان) و فوقانی (بخش قدیر) سازند نایبند، تریاس پسین (نورین- رتین)، در برش دیـزلو (شمال شرق اصفهان)

چکیده سازند نایبند در برش دیزلو و در 60 کیلومتری شمال شرق اصفهان رخنمون دارد. در این پژوهش، به مطالعه-ی نهشته های آواری بخش های گلکان (واحد تحتانی) و قدیر (واحد فوقانی) این سازند پرداخته شده است. دو واحد مذکور با ضخامت 170 متر، از لایه های متناوب ماسه سنگ و گلسنگ تشکیل شده است. مطالعات پتروگرافی نهشته های آواری این واحدها نشان دهنده وجود کانی های کوارتز، فلدسپار ها (پلاژیوکلاز، ارتوکلاز، میکروکلین)، مسکوویت و کانی های سنگین نظیر زیرکن، تورمالین، بیوتیت، کلریت، اپیدوت، گلوگونیت، پیروکسن و ... ،خرده سنگ های دگرگونی، آذرین و رسوبی و خرده های عناصر اسکلتی می باشد. بر اساس درصد هریک از عناصر سازنده ماسه سنگ ها، سه پتروفاسیس ساب آرکوز، ساب لیتارنایت و هیبریدی تشخیص داده شده است. در رخنمون مورد مطالعه 7 رخساره سنگی دانه متوسط (hcs, scs, sh,sp, sm, sr, se) و یک رخساره دانه ریز (fl) شناسایی شد. ایکنوفسیل های مشاهده شده نیز شامل اثر فسیل های مربوط به ایکنوفاسیس کروزیانا (baroccoichnites, cochlichnus, helicolitius, didymoulichnus, fucusepsis, palaeophycus planolites,) و اثرات فسیلی ارگانیسم های فرصت طلب (arenicolites)، متعلق به ایکنوفاسیس آرنیکولایتس می باشند. براساس رخساره ها و آثار فسیلی مجموعه رخساره های سنگی شامل مجموعه رخساره بخش دور ناحیه بالایی دور از ساحل، بخش نزدیک ناحیه بالایی دور از ساحل، بخش دور ناحیه دور از ساحل-حدواسط، بخش نزدیک ناحیه دور از ساحل-حدواسط، و مجموعه رخساره بخش پایینی حاشیه ساحلی شناسایی شدند. انواع افق های پرفسیل بخش های گلکان و قدیر سازند نایبند شامل تجمعات باقیمانده قاعده ای، افق های زیستی مرکب یا چند گانه، و افق های پرفسیل حاصل از تجمع در موقعیت زندگی می باشد، که در موقعیت های مختلف ستون چینه شناسی تشکیل شده اند. محیط رسوبی این نهشته ها با استفاده از رخساره ها و مجموعه رخساره ها، ایکنوفاسیس ها و افق های پرفسیل، بخش بالایی منطقه دور از ساحل تا بخش پایینی حاشیه ساحل و در شلف آواری تحت تاثیر طوفان می باشد. بر اساس مطالعات ژئوشیمی عناصر اصلی، سنگ منشا ماسه سنگ های واحدهای مورد مطالعه شامل ماسه-سنگ های رسوبی، سنگ های دگرگونی درجه متوسط تا بالا، گرانیت، و سنگ های حدواسط آذرین می باشد . جایگاه زمین ساختی ماسه سنگ های مورد مطالعه در محدوده حاشیه فعال قاره ای قرار دارند. مطالعه آب و هوای دیرینه و هوازدگی در ناحیه منشا بر اساس ترکیب عناصر اصلی ماسه سنگ های مورد مطالعه نیز نشان-دهنده شرایط نیمه مرطوب، و هوازدگی متوسط تا نسبتا شدید، در ناحیه منشا بوده است. فرایندهای دیاژنزی مشاهده شده در نهشته های آواری مورد مطالعه، شامل فشردگی فیزیکی و شیمیایی، و سیمانی شدن (هماتیتی، کلسیتی، سیلیسی، دولومیتی و رسی) می باشد. جانشینی دانه ها توسط سیمان کربناته و دگرسانی فلدسپار ها از دیگر فرایندهای دیاژنتیکی تاثیرگذار بر روی نهشته های واحدهای مذکور می-باشد