صلاحیت های معلم در برنامه درسی تربیت معلم: شناسایی، میزان تحقق و نقاط قوت و ضعف، از منظر اساتید، دانشجویان وفارغ التحصیلان

هدف این پژوهش شناسایی و مقوله بندی صلاحیت های معلم، بررسی میزان تحقق این صلاحیت ها و بررسی نقاط قوت و ضعف برنامه درسی تربیت معلم از منظر اساتید، دانشجویان و فارغ التحصیلان مراکز تربیت معلم است. پژوهش به روش پیمایشی انجام شد، جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان و اساتید دو مرکز شهید بهشتی و شهید هاشمی نژاد شهر مشهد در سال تحصیلی 92- 1391 به تعداد 1025 نفر و فارغ التحصیلان این مراکز در 10 سال گذشته بود. حجم نمونه برای دانشجویان مطابق فرمول کوکران 146 بدست آمد، نمونه اساتید به روش سرشماری و نمونه فارغ التحصیلان از افراد در دسترس استفاده شد. به منظور شناسایی صلاحیت های معلم از مدل 5 مرحله ای بیهام و مایر، و برای بررسی میزان تحقق این صلاحیت ها از پرسشنامه محقق ساخته شامل 58 گویه (صلاحیت) و برای بررسی نقاط قوت و ضعف برنامه درسی از مصاحبه استفاده شد. روایی محتوایی توسط متخصصان علوم تربیتی احراز شد و پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 92/0 محاسبه شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمارهای توصیفی و آمار استنباطی بر مبنای نقطه 50 و 70 درصدی استفاده شد. یافته های سوال اول پژوهش، تدوین و مقوله بندی صلاحیت های معلم در قالب 4 عامل کلی (صلاحیت های علمی ـ عملکردی، صلاحیت های فردی-شخصیتی، صلاحیت های مدیریتی و صلاحیت های تربیتی)، 9 مولفه و 58 صلاحیت بود. یافته های سوال دوم نشان داد که میزان تحقق صلاحیت های معلم در برنامه درسی تربیت معلم در کلیه مولفه ها در سطح نسبتاً مطلوب قرار دارد. همچنین یافته های سوال سوم نشان داد که نارسایی های برنامه درسی در بخش محتوا شامل؛ غیر کاربردی بودن درس روش ها و فنون تدریس، وجود سرفصل های غیر ضروری، عدم توجه به مباحث روانشناسی، به روز نبودن منابع درسی، شیوه های ارزشیابی نامناسب، موضوع محور بودن منابع درسی، حجم زیاد کتب درسی، عدم توجه به تحقیق و پژوهش و زمان کم برخی دروس، و در بخش روش های تدریس شامل؛ عدم آشنایی اساتید با تکنولوژی های آموزشی، پایین بودن سطح علمی برخی اساتید، استفاده از روش های سنتی در تدریس، تدریس برخی از اساتید در دروس غیر تخصصی و انگیزه پایین بسیاری از اساتید نسبت به کار خود می باشند.