تعیین هویّت اعلام تاریخی کتاب صفوّه الصّفای ابن بزّاز اردبیلی

چکیده: در نوشته ی حاضر، با بررسی های انجام شده در خصوص احوال شیخ صفی الدّین و مرشد او شیخ زاهد گیلانی و دیگر عرفا، مریدان و مشایخ هم عصر شیخ صفی الدّین در نقاط دیگر ایران، مخصوصاً عرفایی که در دارالارشاد اردبیل زندگی کرده اند، نظیر مولانا شمس الدّین محمد زرگر، مولانا نجم الدّین پیره اردبیلی، مولانا تاج الدّین عوضشاه و غیره، به قسمت های از شخصیّت، زندگی و روابط آن ها با شیخ صفی الدّین، پی بردیم. همچنین از اوضاع و احوال صوفیان، خلفای شیخ صفی، درویشان، حکّام، فرمانروایان، بزرگان و طبقات مختلف مردم که به نوعی با شیخ صفی الدّین در ارتباط بودند، آگاهی های به دست آوردیم. شیخ صفی الدّین، مریدان فراوان در میان روستاییان، کدخدایان ناحیه اردبیل، خلخال، مشکین، مغان، تالش، مراغه و دیگر جاها داشت. بیست و پنج سال نخستین حیات شیخ صفی الدّین در طلب مرشدی صاحبدل گذرانده است. بیست و پنج سال دوم را در محضر شیخ زاهد گیلانی به فراگیری تعلیم و عرفان پرداخته است و سی و پنج سال آخر را نیز در مسند ارشاد و تربیت مریدان بوده است. روش تحقیق به صورت کتابخانه ای و مراجعه به فرهنگ های اعلام وکتاب های تاریخی است. در تعیین هویّت شخصیت ها سعی شده است از منابع دست اول و اختصاصی که اطلاعات مفیدی در مورد شخصیّت مورد نظر داده است، استفاده شود. با توجه به دشواری های که در یافتن منابع مربوط به دوران شیخ صفی الدّین و معاصران وی و همچنین کمی منابعی که در این خصوص وجود داشت، بر آن شدیم که برخی از شخصیّت های که در منابع موجود و مورد استفاده، یافت نشد، از توضیحات و مطالب کتاب صفوّه الصّفا استخراج کنیم.