بررسی مبانی فلسفی دین صابئین مندائی و استخراج آموزه های تربیتی از آنها

هدف این پژوهش بررسی مبانی فلسفی دین صابئین مندائی به منظور استخراج آموزه های تربیتی آن-هاست. بدین منظور با روش توصیفی- تحلیلی چهار مقوله فلسفی این دین شامل هستی شناسی، انسان-شناسی، معرفت شناسی و ارزش شناسی مورد بررسی تحلیلی قرار گرفته است. صابئین مندائی قوم- دینی هستند که با آرامی در خوزستان زندگی می کنند و در حدود دو هزار سال پیش، بر اثر نزاع با یهودیان مجبور به مهاجرت از سرزمین اصلی خود یعنی فلسطین به بین النهرین و خوزستان شده اند. در این دین، هستی فراتر از طبیعت و توسط خداوند بزرگ ازلی یا «هیی ربی قدمایی» آفریده شده و بارزترین صفات خدا وحدانیت، ربوبیت و خالقیت است. اصول این دین توحید، نبوت و معاد می باشند. انسان متشکل از دو بعد مادی (پغرا) و غیرمادی (شامل روها و نشمتا) است. حقیقت انسان همان نفس یا نشمتای اوست که بر خلاف پغرا، فناناپذیر و نامیرا است. انسان موجودی مکرّم، مختار، مسوول و دارای صبغه الهی است. معرفت در دین مندائی دارای اهمیت ویژه ای است و مقدم بر ایمان و عمل دانسته شده و اساساً مندا به معنای دانش یا معرفت است. منشأ و خاستگاه ارزش های مندائی، خداوند است و ارزش های مختلف به صورت دستوراتی در کتب مقدس مندائی بیان شده اند؛ تأکید عمده بر روی طهارت، آشتی و همزیستی است. هدف غائی تربیت مندائی «بازگشت به جهان نور جهت تقرب به هیی ربی» است که برای نیل به آن، اهدافی واسطی همچون تأمل و اندیشیدن، طهارت، ایمان، عمل صالح، تزکیه و تهذیب نفس مد نظرند. همچنین در پژوهش حاضر، اصول تربیتی به تفکیک مقوله ی فلسفی شان استخراج و دسته بندی گردیده، روش های تعلیم در دین مندائی ارائه شده و به ویژگی های تربیت مندائی اشاره شده است.