بررسی مبانی فقهی اصل حسن نیت وکاربرد آن درحقوق مدنی ایران

اصل حسن نیت ازجمله اصول حقوقی است که درتعالیم اخلاقی وحقوقی اسلام قابل شناسایی بوده وازپشتوانه منابع ومستندات فقهی برخورداراست. حقوق مدنی که ریشه واساس آن فقه امامیه است می تواند بیش ازپیش ازاین اصل بهره مندگردد وازاصالت لازم درزمینه این اصل برخوردارگردد.بررسی مفهوم،مبانی فقهی،وگستره وکاربرد این اصل درحقوق اسلام ،حقوق مدنی ومطالعه تطبیقی بادیگر نظامهای حقوقی ازجمله رویکردهای این رساله می باشد. درزمینه مفهوم حسن نیت ارایه ی یک تعریفی عام وکلی امر بسیار مشکلی است وبه عبارت دیگر سهل وممتنع است.حسن نیت دارای معانی متعددی است که در موارد وچارچوب های خاص دارای مظاهر ونمودهای متفاوتی می باشد، بااین حال می توان یک تعریف کلی ونسبتا جامعی برای آن بیان کرد: انجام وظائف به صورت صادقانه، منصفانه، معقول که دوطرف قرارداد یا اشخاص ثالث مرتبط با قرارداد ازیکدیگر انتظار دارند همراه با اهتمام به حفظ حقوق ومنافع دیگران بطوریکه آنچه رابرای خود می پسندد برای دیگران نیز بپسندد. و ازهرگونه سوء نیت و فریبکاری دوری نمایند.همچنین دربرابرتصورات ناشی ازجهل واشتباه اززیان دیده وذینفع حمایت می کند. با امعان نظر در مفاهیم اخلاقی چون صداقت، درستکاری، عدالت ، انصاف و قواعد فقهی چون اصل لزوم، اصل صحت و لاضرر در می یابیم. حسن نیت به عنوان یک اصل در فقه اسلامی پذیرفته شده ومبنای بسیاری از احکام وحقوق قرارگرفته است ودر این کوشش برخی از عقود مانند عقد بیع، عقد وکالت، غصب و...به رهیافت هایی ازاین اصل اشاره شده است. اصل حسن نیت در حقوق مدنی ایران مورد تصریح قانونگذار قرار نگرفته است با این حال موادی ازقانون مدنی از خاستگاه مربوط به آن برخورداراست مواد 667 و680 از آن جمله می باشد اصل حسن نیت در برخی از قوانین و مقررات دیگر مانند مواد 3 و35 قانون تجارت الکترونیک مورد توجه قانونگذار قرارگرفته که نشانه گرایش قانونگذار به این اصل بوده و بیانگر این حقیقت است که قانونگذار ایرانی همگام با پذیرش جهانی اصل حسن نیت تمایل به پذیرش نسبی آن پیدا کرده است. شناسایی مبانی فقهی اصل حسن نیت علاوه بر اینکه به قوانین و مقررات مشتمل برحسن نیت اصالت و هویت بومی می باشد برای قضات محترم این فرصت رافراهم می آورد تابا بهره گیری ازاین اصل دردادرسی دعاوی مربوط به قراردادها و خانواده ومانند آن به ایجاد رویه قضایی مبادرت نمایند.