تعیین پارامترهای طبیعی الکتروکاردیوگرافی و میزان فراوانی آریتمی های فیزیولوژیک قلب در گاومیش رودخانه ای خوزستان(bubalus bubalis) .

ارزیابی دستگاه قلبی- عروقی و تفریق بین تغییرات عملکردی و پاتولوژیک آن از یکدیگر یکی از مراحل با اهمیت در معاینات بالینی به حساب می آید. از جمله روش های متداول برای ارزیابی دستگاه گردش خون، ثبت فعالیت الکتریکی قلب است. به منظور به کار بردن الکتروکاردیوگرافی جهت تشخیص بی نظمی های ریتم قلب لازم است که پارامترهای استاندارد الکتروکاردیوگرام در بین دام های اهلی و حتی میان نژادهای مختلف دام ها تعیین گردد. در مطالعه حاضر پارامترهای طبیعی الکتروکاردیوگرام و فراوانی آریتمی های فیزیولوژیک در گاومیش خوزستان مورد توجه قرار گرفته است. الکتروکاردیوگرام 100 رأس گاومیش رودخانه ای به ظاهر سالم در شهرهای شوشتر، دزفول، اهواز، سوسنگرد وشادگان در حد فاصل دی ماه 1390 لغایت تیرماه 1391 ثبت گردید. الکتروکاردیوگرافی با استفاده از لید قائده ای- راسی ( با استفاده از الکترود مثبت و منفی اشتقاق اندامی ii) و با بهره بردن از دستگاه الکتروکاردیوگراف تک کاناله فوکودا به انجام رسید. جهت ارزیابی ارتفاع امواجp، q،r ،s ،t ، طول امواج p، qrsوt و فواصل p-r، q-t، r-r و قطعات pr، st و tp نوار قلب ها، اسکن شده و بزرگ نمایی بر روی آنها صورت می گرفت. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار spss و آزمون مربع کای، کولموگروف اسمیرنوف و من ویتنی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانه± دامنه بین چارکی تعداد ضربان قلب گاومیش ها 10±70 در دقیقه بوده، هیچ اختلاف آماری معنی داری در بین دو جنس و دو گروه سنی مختلف (کمتر و مساوی 5/2 سال و بیشتر از 5/2 سال) وجود نداشته است. بررسی الکتروکاردیوگرام ها نشان داد که امواج p وt به اشکال مثبت ساده، مثبت شکاف دار، دوفازی مثبت- منفی و دوفازی منفی- مثبت و کمپلکس qrs به صورت qs، rs و یا qrs وجود داشته است. موج t به شکل منفی ساده نیز ثبت گردید. در بعضی موارد الگوهای متفاوتی از امواج p، qrs و t در نوار قلب گرفته شده از یک گاومیش مشاهده شد. آزمون های آماری نشان داد که در برخی موارد اختلاف بین دو جنس و دو گروه سنی از نظر وجود الگوهای متفاوت امواج، معنی دار بوده است(05/0p<). در این مطالعه بدون در نظر گرفتن سن و جنس، میانه ± دامنه بین چارکی ارتفاع امواج p، r ،s وt به ترتیب 04/0± 18/0، 40/0± 69/0، 31/0± 97/0 و 25/0± 20/0میلی-ولت و دامنه موج p، qrs و t به ترتیب01/0± 06/0، 01/0± 06/0 و 02/0± 08/0 ثانیه تعیین گردید. در بین دو جنس تنها ارتفاع موج s از لحاظ آماری دارای اختلاف معنی دار بود. همچنین به جز ارتفاع pو rدرسایر موارد، در بین دو گروه سنی اختلاف آماری معنی داری مشاهده شد (05/0p<). میانه ± دامنه بین چارکی فواصل p-r، q-t و r-rو قطعات pr، st وtp در گاومیش ها 03/0± 22/0، 04/0± 36/0، 16/0± 89/0، 02/0±12/0، 05/0± 21/0 و 12/0±30/0 ثانیه تعیین گردید. آزمون های آماری نشان داد که تنها فاصله p-r وq-t و قطعه pr در بین دو جنس و دو گروه سنی دارای تفاوت معنی دار می باشد(05/0p<). در این مطالعه 69 راس از گاومیش ها (69%) دارای حداقل یک نوع آریتمی بودند. بیشترین وقوع آریتمی به پیش آهنگ سرگردان (57%) و کمترین آن به بلوک دهلیزی- بطنی درجه 1 و الکتریکال آلترنانس (هرکدام 2%) تعلق داشت. در برخی موارد، انواع مختلف آریتمی به صورت همزمان مشاهده گردید. وقوع برخی از آریتمی ها در بین دو گروه سنی واجد تفاوت آماری معنی داری بود (05/0p<).