بررسی عوامل موثر بر دستکاری قیمت سهام و ارائه الگویی جهت پیش بینی آن در بورس اوراق بهادار تهران

عدم رشد و توسعه بازار سرمایه در کلیت نظام اقتصادی کشور طی سالهای گذشته و نبود زمینه های قانونی مناسب در رابطه با بازارهای مالی، بویژه در مورد حمایت از سرمایه گذاران در مقابل دستکاری کنندگان بازار و عدم جلوگیری از سوء استفاده فعالانی که از قدرت تاثیرگذاری بر قیمت اوراق بهادار در جهت منافع خود برخوردارند، منجرگردیده تا بحث دستکاری قیمت در بورس اوراق بهادار تهران به یکی از مهترین مباحثی که در سالهای اخیر در محافل حرفه ای و دانشگاهی مرتبط با بازار سرمایه کشور مطرح بوده تبدیل گردد. در این تحقیق سعی گردیده تا ابتدا از بین 63 شرکت که در مقاطعی در طی سالهای 1381 لغایت پایان 1384، از نوسانات شدیدی در قیمت سهام و حجم معاملات برخوردار بوده اند، با استفاده از نظر خبرگان بازار شرکتهایی که مورد دستکاری قیمت قرار گرفته اند شناسایی شود، که این امر منجر به تشکیل دو گروه، شامل 37 شرکت دستکاری شده و 26 شرکت دستکاری نشده گردید، سپس رابطه متغیرهای؛ نسبتp/e ،اندازه شرکت ،ترکیب سهامداران ،نقدشوندگی و شفافیت اطلاعات با دستکاری با استفاده از مدل رگرسیون لوجستیک باینری بررسی و در نهایت از این طریق مدلی جهت پیش بینی وقوع دستکاری در بورس اوراق بهادار تهران ارائه گردیده است. این تحقیق نشان داد اگرچه رابطه معنی داری بین نسبت p/e ، اندازه شرکت، نقدشوندگی و ترکیب سهامداران با دستکاری قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران در این دوره خاص وجود ندارد ولیکن پایین بودن شفافیت اطلاعات موثرترین عاملی است که باعث می گردد تا دستکاری کنندگان بازار اقدام به دستکاری قیمت سهام یک شرکت در بورس اوراق بهادار تهران نمایند. که این مطلب بیانگر این موضوع می باشد که بعلت خلع قانونی دستکاری کنندگان بدون بکارگیری پارامترهای علمی به سادگی تنها با استفاده از عدم شفافیت اطلاعات شرکتها اقدام به دستکاری نموده اند. واژه های کلیدی: دستکاری قیمت ، نسبت p/e ، اندازه شرکت ، ترکیب سهامداران ، نقدشوندگی ،شفافیت اطلاعات