شناسایی باکتری (های) عامل یا همراه شانکر بلوط با استفاده از ویژگی های فنوتیپی و ژنوتیپی در شمال ایران

زوال درختان جنگلی بیماری پیچیده ای است که نمی توان آن را تنها به یک عامل نسبت داد. نمونه برداری های اخیر شواهدی مبنی بر بروز اپیدمی جدید در درختان بلوط جنگل های شمال ایران دارد. به همین منظور از درختانِ بلوطِ آلوده به شانکر مناطق مختلف، پرگنه های باکتریایی جدا و برای شناسایی و اثبات بیماریزایی مورد آزمون های بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی، مولکولی و الکتروفورز پروتئین قرار گرفتند. جدایه های به دست آمده از شانکر درختانِ بلوط گرم منفی، بی هوازی اختیاری، اکسیداز منفی، کاتالاز مثبت، قادر به احیاء نیترات نبوده، ایندول منفی، آرژنین د هیدرولاز ، لسیتیناز و پروتئاز منفی بودند. هیچ کدام از جدایه ها قادر به استفاده از مزو اریتریتول ، ال- تارتارات و مالتوز نبودند. همه ی جدایه ها قادر به استفاده از ال- آرابینوز، فروکتوز، گالاکتوز، ال- رامنوز، مانوز، سدیم- دی گلوکانات، سوکروز، دی- سوربیتول، تریگونلین، مانیتول، گلیسرول و تری سدیم سیتریک اسید بوده و همچنین جدایه ها در استفاده از ملیبیوز، ترهالوز، دی- زایلوز، آلفا-دی- متیل گلایکوزید، آمیگدالین، رافینوز، دی- آرابینوز متغیر عمل نمودند. با توجه به توصیفات فوق به نظر می رسد که جدایه های مورد بررسی در این تحقیق از نظر صفات فنوتیپی بیشترین شباهت را به اعضاء خانواده enterobacteriaceae و بویژه جنس brenneria داشته باشند، هرچند که تفاوت هایی نیز وجود دارد. الکتروفورز پروتئین جدایه های منتخب نمایانگر وجود تفاوت هایی هرچند اندک در میان آنها بود، به طوریکه می توان از آن برای دسته بندی جدایه ها بهره برد. نتایج حاصل از تکثیر زیر واحد کوچک ار. ان. ا ریبوزومی و ژن خانه داری gyrb و توالی یابی آنها نشان داد که جدایه های مورد بررسی متعلق به گونه های b. goodwinii و dickeya dianthicola هستند. براساس تجزیه و تحلیل خوشه ای 60 باند حاصل از آغازگرهای rep-pcr، جدایه های مورد مطالعه در سطح تشابه 80 درصد در سه گروه قرار گرفتند. گروه اول: شامل باکتری های b.goodwinii از ساری استان مازندران و علی آباد استان گلستان، گروه دوم شامل باکتری های b.goodwinii با اثر انگشت ژنتیکی متفاوت از هر دو استان و گروه سوم شامل جدایه هایی از کردکوی و علی آباد استان گلستان که مخلوطی از دو گونه b. goodwinii وd. dianthicola است. این نشانگر توانست جدایه های مورد مطالعه را برحسب ویژگی های فنوتیپی و ژنوتیپی ای (تعیین توالی ناحیه 16sr rdna و ژن gyrb) که از قبل محرز گشته بود و تا حدودی از نقطه نظر ناحیه ی جغرافیایی تفکیک کند. با توجه به نتایج آزمون بیماریزایی و مدارک موجود به نظر می رسد b. goodwinii با کلنی های مایل به رنگِ کرم، گرد، محدب و با حاشیه صاف روی محیط آگار غذایی- سوکروز، احتمالا یکی از عوامل شانکر درختان بلوط جنگل های شمال ایران باشد. با عنایت به موارد ذکر شده این مورد اولین گزارش از وجود چنین گونه باکتریایی از ایران است.