تحلیل برهان صدیقین ابن سینا بر پایه ی منطق جدید

طبق یک تعریف رایج، برهان صدیقین استدلالی است که در آن با تأمل در نفس وجود و بدون فرض وجود ممکن، وجود واجب الوجود اثبات می شود. شیخ الرئیس، مبتکر برهان صدیقین، تقریرهای متفاوتی را از این سبک برهان در کتاب های اشارات، نجات و مبدأ و معاد ارائه نموده و فلاسفه ی دیگر با وجود تأیید چهارچوب کلی برهان، نقدهایی را بر آن وارد کردند. برخی از این نقدها، متوجه صدیقین بودن برهان و برخی هم ناظر بر مفهوم اصلی به کار رفته در آن یعنی، سلسله هستند. در این نوشتار ضمن بررسی سه تقریر اصلی برهان سینوی به تحلیل منطقی یکی از آن ها، یعنی تقریر نجات، پرداخته و امکان اثبات اعتبار منطقی آن را در منطق موجهات محمولی بررسی می نماییم. از این طریق روشن می شود که: اولاً تقریر شیخ واجد ملاکی که خود، برای براهین صدیقین معرفی می کند، هست یا خیر. ثانیاً نقد وارد بر وجود فی نفسه سلسله بر اعتبار منطقی استدلال چه تأثیری دارد و به طور کلی در این زمینه چه پاسخی می توان به منتقد داد و در نهایت تفاوت های صورت بندی حاضر با صورت بندی شیخ و پی آمد های آن از جمله داخل بودن واجب در سلسله، چگونه قابل توجیه است. هم چنین اهتمام نوشتار حاضر بر این است تا اصول تقریر منتخب را به همراه لوازم منطقی و فلسفی هریک، مانند نیاز به یک نظریه ی جامع برای علیّت، استخراج و اثبات اعتبار منطقی آن ها و ارتباط شان با حوزه های دیگر فلسفی مانند پارشناسی را بر عهده گیرد. در این راستا امکان کاهش تعداد مقدمات را به طور کلی و نیز از طریق برخی پیش نهادات شیخ، مانند ارائه ی تعریف جدیدی از واجب الوجود بررسی می نماییم.