بررسی وضعیت آلودگی رسوب رودخانه بشار از نظر برخی فلزات کمیاب

گرچه طبیعت در مقابل آلاینده های مختلف از قابلیت و توان خودپالایی معینی برخوردار است، اما کثرت و فزونی مواد آلوده کننده در اغلب حالات این خاصیت بهینه سازی را از آن سلب می کند و سبب تغییرات اساسی در اکوسیستم و نابودی بسیاری از گونه های گیاهی و جانوری و غیر قابل استفاده شدن آب، خاک و هوا می شود. امروزه به علت رشد صنعتی، اکثر کارخانه ها، نیروگاهها و پالایشگاهها با آب سرو کار دارند و نتیجه آن آلودگی آب است. به همین خاطر باید نسبت به سیستم های آبی، انواع منابع آلوده کننده، اثرات آلودگی روشهای دفع آلودگی و روش های پیشگیری از آلودگی اطلاع کافی داشته باشیم. از جمله آلاینده هایی که در فاضلاب صنایع، معادن و رواناب های شهری و کشاورزی وجود دارد، میتوان به فلزات سنگین اشاره کرد.رسوبات، محل نهایی تجمع فلزات سنگین در محیط آبی اند، تحت شرایطی می توانند خود به عنوان منبع آلودگی در آب عمل کنند. در این مطالعه به منظور بررسی وضعیت آلودگی آب و رسوب رودخانه بشار از نظر برخی فلزات کمیاب(pb ، cr، ni، cd، zn، cu) نمونه های آب از 3 ایستگاه هیدرومتری در طول مسیر رودخانه بشار در پاییز و زمستان 1391 و بهار 1392 و نمونه های رسوب در طول مسیر ی از رودخانه که در محدوده ی شهر یاسوج قرار دارد در 8 ایستگاه جمع آوری گردید. در این بررسی برای سنجش آلودگی آب رودخانه از استانداردهای مختلفی از جمله epa، who، nas، irndeo و استاندارد 1053 وزارت نیرو استفاده گردید. در نهایت آلودگی آب و رسوب رودخانه بشار با استفاده از شاخص های آلودگی از جمله pi، ipiو mcd ارزیابی گردید. میانگین غلظت عناصر مورد بررسی در آب رودخانه بشار نشان می دهد که بیشترین مقدار میانگین مربوط به عنصر کروم و کمترین مقدار مربوط به عنصر کادمیوم می باشد. محاسبه شاخص آلودگی pi طبق استاندارد 1053 وزارت نیرو آلودگی متوسط تا شدیدی را برای عناصر کادمیوم، کروم و سرب را در آب رودخانه بشار نشان می دهد. همچنین نتایج شاخص ipi طبق استاندارد 1053 نشان می دهد که 100 درصد داده ها در طبقه آلودگی کم قرار می گیرد. در حالی که مطابق شاخص mcd ، 98/58 درصد داده ها در طبقه بالا و خیلی بالای آلودگی قرار دارند و درصد باقیمانده در طبقه های پایین و متوسط آلودگی قرار می گیرند. در نمونه های رسوب مقادیر میانگین غلظت عناصر نشان می دهند که که بیشترین مقدار میانگین مربوط به عنصر سرب و کمترین مقدار مربوط به عنصر کادمیوم می باشد. شاخص pi نشان می دهند که رسوبات کف رودخانه بشار از نظر عناصر سرب، کروم، نیکل، روی و مس دارای آلودگی متوسط و و از نظر عنصر کادمیوم دارای آلودگی زیاد می باشد. از نظر شاخص ipi ، 100 درصد داده ها در طبقه آلودگی متوسط و از نظر شاخص mcd، بیش از نیمی از داده ها در طبقه آلودگی متوسط قرار می گیرند.