مطالعه و بررسی سکه ها و مدال های دوره قاجار در موزه ملی ایران

سکه ها اسناد معتبر تاریخی هستند که وضعیت حکومتی شاهان، ضرابخانه ها، شعایر دینی و باورهای فکری، گرایش های اجتماعی و اوضاع اقتصادی عصر خود را بازگو می کنند. از عصر قاجاریه هزاران سکه در موزه ها و مجموعه های داخلی و خارجی برجای مانده که در کنار سایر اسناد مکتوب کمک شایان توجهی به درک و فهم این دوره تاریخی می کنند. موزه ملی به دلیل اعتبار و جایگاه ویژه، دارای اهمیت بسزایی است. از این رو، برای مطالعه ی سکه های قاجار نمونه های موجود در این موزه ارزیابی شد و سپس با روش جمع آوری اطلاعات از مجموعه های مختلف و مطالعات کتابخانه ای متن نهایی تدوین گردید. از میان 69 نمونه سکه و مدال مطالعه شده و اسناد موثق علمی در این تحقیق، به نظر می رسد سکه ها، در آغاز این دوره به شیوه سنتی و قدیمی ضرب می گردید، از زمان فتحعلی شاه با الگو قرار دادن سکه های مختلف از دوره های گذشته و کشورهای بیگانه و در پی تعاملات بین المللی، تغییرات بنیادین بر روی سکه ها آغاز شد، از جمله تصویر انسان، شیر و خورشید و تاج بر روی سکه ها و مدال ها ظاهرگردید. در دوره محمد شاه همراه با تحولات سیاسی، شیرِ ایستاده و شمشیر به دست و هلال گیاهی، به نقوش قبلی افزوده شد. با استقرار دستگاه ضرب سکه در دارالخلافه تهران به سال 1293 هـ.ق. همزمان با دگرگونی های سریع و شتابنده ی جامعه به سوی مدرنیته، سکه و مدال نیز دچار تحول گردید. براین اساس تا پایان دوره قاجار، سکه ها و مدال ها به آینه تمام نمای تغییرات جامعه قاجار تبدیل شد.