تحلیل اثرات غیرخطی در پویائی قیمت نفت خام ایران

اهمیت روزافزون پیش بینی برای عوامل اقتصادی از یکسو و کاستی مدل های ساختاری در پیش بینی متغیرها از سوی دیگر منجر به توسعه مدل های سری زمانی جهت تبیین ساختار قیمتی یک متغیر و بالتبع مدل سازی و پیش بینی آن گردید. به همین علت در سال-های اخیر در قیاس با مدل های ساختاری که در تبیین وضع موجود از موفقیت نسبی برخوردار بوده ولی سابقه چندان موفقی در زمینه پیش بینی نداشتند، رویکرد اقتصاددانان به مدل های تک متغیره سری زمانی در زمینه پیش بینی گسترش یافته است. بر پایه این مفاهیم، تحقیق حاضر به تجزیه و تحلیل عمیقی از وجود اثرات غیرخطی در پویائی های قیمت نفت پرداخته است. به همین منظور، مهمترین اهداف این مطالعه عبارتند از الف) بررسی رفتار آشوب گونه در ساختار قیمت نفت، در دوره مورد بررسی، ب) بررسی ویژگی حافظه بلندمدت در این بازار، د) ارائه یک مدل پیش بینی منطبق با تئوری های اقتصاد مالی، هـ) تبیین تحلیلی تکنیکال جهت مشخص نمودن بازه ی پیش بینی خارج از نمونه. به منظور رسیدن به این اهداف، از داده های سری زمانی هفتگی قیمت نفت خام طی دوره زمانی هفته اول ژانویه 2000 (هفته دوم بهمن ماه 1378) الی هفته انتهایی ژانویه 2013 (هفته دوم بهمن ماه 1391)، استفاده گردید. نتایج حاصل از این تحقیق موید وجود اثرات غیرخطی در قیمت نفت بوده که این امر به کمک آزمون-های مختلفی نظیر bds، مک لئود- لی، آرچِ انگل، حداکثر نمای لیاپانوف، gph و reset رمزی به اثبات رسیده است. همچنین، فرضیه بازارهای فرکتال در مقابل فرضیه بازارهای کارا به کمک تئوری آشوب (آزمون حداکثر نمای لیاپانوف) بررسی و آزمون گشته و نتایج آن بر رد فرضیه بازارهای کارا و پذیرش آشوب گونه بودن سری مذکور و لذا صادق بودن فرضیه بازارهای فرکتال (بر پایه نتایج آزمون های gph و acf) در دوره مورد بررسی، اذعان داشته اند. علاوه بر آن، بر مبنای نتایج آزمون لیاپانوف، حد پیش بینی پذیری در این مطالعه (تعداد روزهای قابل پیش بینی)، 7 روز به دست آمده است. در نهایت، با مقایسه ی عملکرد دقت پیش بینی مدل های خطی (arima) و مدل های غیرخطی (arfima) به کمک معیارهای محاسبه دقت پیش-بینی، کاراتر بودن مدل های غیرخطی (arfima) نسبت به مدل های خطی (arima) در پیش بینی قیمت نفت خام پذیرفته شده است. کلید واژه ها : پیش بینی، قیمت نفت، آزمون های غیرخطی، تئوری آشوب، حافظه بلندمدت