تاریخچه رسوبگذاری و پس از رسوبگذاری سازند داریان (کرتاسه پایینی) در زون ساختاری زاگرس (فارس داخلی)

سازند داریان یکی از سازند های آهکی کرتاسه زیرین (آپتین-آلبین) در زون ساختاری زاگرس است که بر روی پلیت عربی و در حاشیه جنوب غرب اقیانوس نئوتتیس تشکیل شده است. به منظور بررسی تاریخچه رسوبگذاری و پس از رسوبگذاری سازند داریان تعداد 7 برش چینه شناسی در زون های ساختاری فارس داخلی زون ایذه انتخاب و نمونه برداری شد. از لحاظ چینه شناسی، سازند داریان در منطقه مورد مطالعه به طور عمده از سنگ آهک های اربیتولین دار و بین لایه هایی از شیل تشکیل شده است. این سازند با مرز های هم شیب بر روی شیل و مارن های سازند گدوان و در زیر شیل های سازند کژدمی قرار دارد. مطالعه فرامینیفرهای بنتیک در برش های مورد مطالعه منجر به شناسایی 10 گونه فسیلی و تفکیک رسوبات آپتین زیرین، ابتدای آپتین بالایی و انتهای آپتین بالایی-آلبین زیرین شد. مطالعه رخساره های رسوبی منجر به شناسایی 15 رخساره کربناته و 2 رخساره آواری در این رسوبات شده است. این رخساره ها در چهار زیر محیط لاگون (d)، پشته سدی (c)، دریای باز (b) و بخش عمیق حوضه (a) تشکیل شده اند. با توجه به روند تغییرات عمودی و جانبی رخساره ها و مقایسه با سایر بخش های زون ساختاری زاگرس استنباط می شود که این رسوبات بر روی یک رمپ هموکلینال تا حوضه اینتراشلفی رسوب کرده اند. آنالیز چینه نگاری سکانسی منجر به شناسایی 4 مرز سکانسی شده که بر اساس آن ها، 3 سکانس رسوبی رده سوم در برش های کوه گدوان، خانه کت و رحمت آباد و 4 سکانس رسوبی رده سوم در برش های کوه آنه، فهلیان، کوزه کوه و کوه سفید از یکدیگر تفکیک شده است. مقایسه منحنی تغییرات سطح آب در رسوبات سازند داریان با تغییرات سطح آب دریا بر روی پلیت عربی نشان دهنده همخوانی این دو منحنی با یکدیگر است. مهمترین فرایند های دیاژنتیکی تاثیر گذار بر رسوبات سازند داریان شامل میکریتی شدن، سیمانی شدن، فشردگی، نئومورفیسم، جانشینی و تشکیل رگه های کلسیتی است. بررسی فرآیندهای دیاژنتیکی نشان دهنده غالب بودن دیاژنز تدفینی در این رسوبات است. آنالیز عنصری و ایزوتوپ های پایدار اکسیژن و کربن نیز غالب بودن دیاژنز تدفینی و تاثیر کم دیاژنزمتئوریک را تایید می کند. سنگین ترین ایزوتوپ اکسیژن بدست آمده از پوسته دوکفه اویستر، دمای 6/28 درجه سانتی گراد را برای محیط رسوبی سازند داریان پیشنهاد می کند. محتوای بالای مواد آلی (با توجه به رنگ کاملا سیاه سنگ آهک ها و بین لایه های شیلی) در رسوبات پلاژیک واحد پایینی سازند داریان در برش کوه سفید بیانگر آشفتگی در چرخه جهانی کربن است، لذا بررسی تغییرات ایزوتوپی کربن منجر به شناسایی رویداد آنوکسیک (احیایی) اقیانوسی آپتین پیشین (oae 1a) شد. این رویداد بر اثر خروج حجم بالایی از co2 توسط فعالیت های آتشفشانی به وقوع پیوسته است که با گردش منفی نسبت ایزوتوپ کربن (ورود کربن سبک از طریق فعالیت آتشفشانی) آغاز و با گردش مثبت (خروج کربن سبک از طریق دفن مواد آلی) به پایان می رسد.