طراحی و اعتبار یابی پرسشنامه فرهنگ سازمانی مبتنی بر الگوی ادگار شاین

انسان موجودی فرهنگی است؛ که نه تنها سازنده و آفریننده ی فرهنگ است، بلکه رفتار های او نیز متأثر از آن می باشد. در حوزه ی مطالعه ی سازمان و مدیریت به ویژه مدیریت آموزشی مطالعه ی فرهنگ سازمانی، مفاهیم و مولفه ها ی آن از اهمّیّت ویژه ای برخوردار است چرا که باعث تسهیلِ شناسایی و سنجش فرهنگ سازمانی و مدیریت بر آن می گردد. هدف پژوهش حاضر طرّاحی و اعتباریابی پرسش-نامه ی فرهنگ سازمانی آموزش و پرورش بوده است که در قالب سه سوال پژوهشی و دو مطالعه انجام گرفته است. این پژوهش توصیفی و از نوع کاربردی بوده که با روش ترکیبی (کیفی و کمّی) انجام شده است. جامعه ی این پژوهش را 189 نفر پرسنل مدیریت و اداره کلّ آموزش و پرورش شهر بیرجند تشکیل داده است. مطالعه ی نخست در نمونه ای هدفمند به تعداد12 نفر از مدیران ارشد سازمان و مطالعه ی دوم در نمونه ای به تعداد 147 نفر اجرا گردیده است. مطالعه ی نخست با یک سوال پژوهشی به هدف تعیین مولفه های فرهنگ سازمانی آموزش و پرورش با رویکرد استقرایی و روش کیفی نظریه-پردازی داده بنیاد چندگانه، با استفاده از مصاحبه ی مسئله محور و کاربرد الگوی شاین درباره ی سنجش فرهنگ انجام گرفت. مطالعه ی دوّم از نوع ابزارسازی شامل دو سوال پژوهشی و هدف آن طرّاحی و اعتباریابی پرسش نامه ی فرهنگ سازمانی آموزش و پرورش بوده است؛ که برای تعیین روایی آن از تحلیل عاملی تأییدی با نرم افزارamos و برای تعیین پایایی آن از روش محاسبه ی آلفای کرونباخ با نرم افزارspss استفاده گردید. درباره ی سوال اول پژوهشی یافته های مطالعه ی نخست به پیش بینی مولفه ها و طرّاحی الگوی فرهنگ سازمانی انجامید. در مرحله ی دوّم این الگو با 12 شاخص فرهنگی در سه بُعد «انطباق بیرونی»، «هماهنگی درونی»، و «روابط انسانی» به مرکزیّت آموزه های دینی «حیات طیّبه» از روایی لازم و با 90/0gfi= از برازش قابل قبول برخوردار بوده و به عنوان الگوی نهایی فرهنگ سازمانی آموزش و پرورش تأیید گردید. در مرحله ی دوّم پرسش نامه فرهنگ سازمانی بر اساس این الگو و بنیان های نظری طرّاحی گردید. یافته ها در باره ی سوال دوّم و سوّم پژوهش نشان-دادند که پرسش نامه از روایی لازم و کافی برخوردار بوده و با ضریب آلفای کرونباخ 977/0 معتبر می-باشد.