بررسی فقهی و حقوقی احکام خبررسانی

خبر از جمله پیامهای رسانه است که تعریف آن حاوی واژه هایی هنجاری، ارزشی و اخلاقی است. اسلام نیز که اخلاق، ارزشها و آرمانها را همواره حاکم بر تمام جنبه های حیات بشری و همه روابط فردی و اجتماعی معرفی می کند در حوزه خبر دارای اصول و احکام شرعی و باید و نبایدهایی است به طوری که هیچ کسی در هیچ زمانی بیرون از این حوزه نیست و بخش بزرگی از زندگی افراد را به خود مشغول داشته است. از جمله اصول اخلاقی که دین مبین اسلام در حوزه خبر بر آن تاکید می کند، مسئولیت خبرنگار و توجه به حق مردم در دستیابی به اطلاعات سازنده و مفید، تاکید بر صداقت و عینیت خبر و احتراز از تحریف اخبار، توجه به اعتبار روایی منبع خبر، خودداری از مکر و خدعه در خبر، حفظ حرمت و حریم فرد و جامعه و در عین حال انتقاد سالم و عمل به وظیفه امانتداری جامعه است. اگر چه برخی هنجارها و ارزش ها در مرحله تطبیق و اجرا ممکن است با تفسیر و تأویل هایی متعدد روبرو شوند اما اساس تعالیم اسلام اصول و احکام فقهی خبر را به گونه ای شفاف تبیین ساخته است. در این رساله سعی و تلاش بر این است که مسایل خبروخبررسانی از نگاه فقهی بررسی و احکام فقهی فراروی خبرنگار و نهاد خبررسان ارائه گردد. تا زمینه ای برای تدوین کتاب فقه الخبر و فقه المخبر فراهم گردد. براین اساس در فصل اول به بررسی اصول کلی خبر پرداخته شده. و در فصل دیگر ماهیت خبر، نقش و تاثیرات خبر و قابلیت برخورداری آن از ارزش اقتصادی و وظایف و تکالیف خبرنگار مورد بررسی قرار گرفته است. و در فصل پایانی احکام مخاطب را در اطلاع رسانی واطلاع یابی بیان کرده و وظایف و تکالیف آن را در جهت تحقیق و جستجوی از خبر و تدبر در مضمون آن مورد تحقیق قرار دادیم.و به این مهم نایل شدیم که امر خبررسانی اگرچه در فقه به موجب اصاله الاباحه حکم شرعی مباح را به خود گرفته و در قوانین بین المللی وحقوق موضوعه از مصادیق بارز آزادی بیان است اما در برخی موارد دارای محدودیت ها و خطوط قرمزی است که عدم رعایت آنها کرامت انسانی را زیر سئوال برده و جامعه را به تباهی می کشاند. کلید واژه ها: خبر، مخبر، خبرگزاری، خبرنگار، اطلاع رسانی، فقه، رسانه