بررسی تاثیر میزان سواد رسانه ای مخاطبان بر انتخاب سبک زندگی متاثر از برنامه های شبکه های ماهواره ای (شبکه من و تو)

چکیده: توجه به سبک زندگی انتخابی افراد می تواند در تصمیم سازی های کلان و استراتژی ها و برنامه های کشور بسیار حائز اهمیت باشد چرا که با درک میزان اهمیت موضوع گسترش آموزش سواد رسانه ای و تلاش برای ارتقا سطح سواد رسانه ای مردم کشور می توانیم در انتخاب سبک زندگی مناسب و مطابق با الگوی اسلامی _ ایرانی گام موثری در جهت داشتن ایرانی آباد و آزاد داشته برداریم. این موضوع محقق را برآن داشت تا به این سوال پاسخ دهد که میزان سواد رسانه ای چقدر باعث می شود سبک زندگی که فرد انتخاب می کند تحت تاثیر رسانه ها نباشد. شاید بهترین تعریف از مفهوم سبک زندگی همین باشد که الگویی برای کنش و متمایز کننده مردم از یکدیگر است و موارد ی چون گذران اوقات فراغت، پوشش و مدیریت بدن، روابط میان فردی، نوع و شیوه غذاخوردن، کالاهای منزل و چیدمان آن، آداب و رسوم فردی و بسیار موثر است رسانه و بسیاری از مواردی دیگر را در بر می گیرد. رسانه یکی از مواردی است که باعث شکل گیری سبک زندگی می شود و در انتخاب شیوه زندگی فرد بسیار موثر است. رسانه ها به وسیله تبلیغات و برنامه هایی چون فیلم ها و سریال ها و سایر آیتم ها به ما می گویند چگونه بیندیشیم،بپوشیم ، بخوریم و زندگی کنیم. در این میان اگر فرد در مقابل هجمه ی پیام هایی که در معرض آن قرار گرفته است مجهز به سلاح سواد رسانه ای نباشد با سبک زندگی مورد تبلیغ رسانه که شاید اصلا هیچیک از ابعاد آن درست انتخاب نشده اند روبه رو می شود. به جز مصرف گرایی و سایر مواردی که رسانه ها به دنبال آن هستند استقلال فکری و عملی از فرد گرفته می شود و تبعات بسیار بدی را چه لحاظ فردی بلکه اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به دنبال دارد. بنابراین فرد با سطح سواد رسانه ای متفاوت، سبک زندگی متفاوتی را هم خواهد داشت و اگر به افراد در جامعه سواد رسانه ای آموزش داده شود نگاهشان به رسانه ها انتقادی خواهد بود و در معرض رسانه ها بی سلاح نخواهند بود و تاثیرپذیریشان کمتر و سنجیده تر خواهد بود بنابراین سبک زندگی گرفته شده از رسانه ها هم متفاوت خواهد بود. با توجه منویات مقام معظم رهبری از سالیان گذشته در خصوص توجه به جنگ نرم، نفوذ بیگانگان و نشانه گرفتن فرهنگ و سبک زندگی جوانان و سایر آحاد ملت توجه هرچه بیشتر بر مسئله ی بررسی سبک زندگی افراد جامعه و هدایت به سمت سبک زندگی اسلامی _ایرانی که برگرفته از آیات قرآن کتابی، که برای همه اعصار و تمامی جوانب زندگی به عنوان راهنما و دستورعمل می باشد و فرهنگ غنی تشیع در قالب احادیث و سیره ائمه اطهار همچنین فرهنگ چندین هزارساله ی ایرانی است. در پژوهش حاضر نمونه آماری 384 نفر از دانشجویان دختر و پسر مقطع کاردانی و کارشناسی رشته روابط عمومی دانشگاه فرهنگ و هنر علمی کاربردی شهر تهران هستند و پرسشنامه ای برای تاثیر میزان سوادرسانه ای بر سبک زندگی انتخابی متاثر از برنامه های ماهواره ای توزیع شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد: 1. همانطور که محقق پیش بینی می کرد بین میزان سواد رسانه ای مخاطبان در انتخاب سبک زندگی متاثر از برنامه های ماهواره نفش موثری دارد. 2. میزان سواد رسانه ای در گذراندن اوقات فراغت شان متاثر از برنامه های ماهواره نقش موثری داشته باشد. 3. میزان سواد رسانه ای می تواند در نحوه پوشش و مدیریت بدن شان(لاغری و چاقی و توجه به اندام) متاثر از برنامه های ماهواره نقش موثری داشته باشد. 4. میزان سواد رسانه ای می تواند در انتخاب کالا و دارایی های منزل و خارج از آن و نحوه چیدمان آن ها متاثر از برنامه های ماهواره نقش موثری داشته باشد. 5. میزان سواد رسانه ای می تواند در نوع و شیوه غذا خوردن شان متاثر از برنامه های ماهواره نقش موثری داشته باشد. 6. میزان سواد رسانه ای می تواند در آداب و رسوم ، مناسک فردی و اجتماعی متاثر از برنامه های ماهواره نقش موثری داشته باشد. 7. میزان سواد رسانه ای می تواند بر نوع روابط میان افراد متاثر از برنامه های ماهواره نقش موثری داشته باشد. با توجه به اهمیت آموزش سواد رسانه ای و بالا بردن سطح سواد سواد رسانه ای در مواجه با رسانه ها که به تفصیل در این پژوهش به آن اشاره شد، به نظر می رسد جای خالی این موضوع به عنوان یک واحد درسی در دانشگاه دیده می شود.همچنین با نگاه عمیق تر به روند گسترش آموزش سواد رسانه ای در دنیا، لزوم تدوین سرفصل های درسی از سطوح پایه تا دانشگاه بیش از پیش ضروری به نظر می رسد. در ادامه لازم به ذکر است با انجام پژوهش های جانبی با محوریت بررسی سبک زندگی ترویجی در برنامه های شبکه داخلی، می توانیم برداشت مناسبی از وضعیت سبک زندگی مخاطبانمان بدست بیاوریم و با توجه به الگو های مدنظر در سبک زندگی ایرانی و اسلامی، برنامه ریزی مناسبی برای الگو سازی و برنامه های ترغیبی داشته باشیم و با کمک این برنامه ریزی به برنامه سازان و تصمیم سازان رسانه ای کمک شایانی نماییم. از طرفی می توانیم با گسترش و توسعه آموزش سواد رسانه ای در اقشار مختلف جامعه مسیر را هموار تر نماییم که این مهم نیاز به بستر سازی های مناسب و انجام پژوهش های بنیادین بسیاری دارد. کلیدواژه ها: سواد رسانه ای، سبک زندگی، برنامه های ماهواره ای،آموزش رسانه ای