مناسب ترین یکپارچگی های اقتصادی بین ایران و کشورهای همسایه بر اساس کد های دو رقمی ایسیک

با پیشرفت هایی که در علوم مختلف رخ داده اکنون فضا و زمان به شدت فشرده شده و دنیا به شکل یک دهکده درآمده است. بسیاری از متخصصین علوم اجتماعی بر این نکته تاکید دارند که این پیشرفت ها در حوزه های گوناگون باعث ظهور دورانی نو در تاریخ بشریت شده است که به عصر جهانی شدن معروف است. جهانی شدن نیز مانند بسیاری دیگر از پدیده ها مزایای و مضراتی مخصوص به خود را دارد، به عبارتی پیوستن به جریان جهانی شدن و تجارت آزاد کالا و خدمات بازندگان و برندگانی دارد. در نتیجه کشورهای دنیا برای بهره برداری از منافع جهانی شدن و دور ماندن ار تبعات منفی آن، باید با آمادگی بیشتر با این جریان مواجه شوند. یکی از راه های کسب آمادگی بیشتر در این زمینه هم پیوندی های اقتصادی منطقه ای است. ایران و کشورهای همسایه نیز بر این اساس سعی در گردهم آمدن در چارچوب یکپارچگی های مختلف نموده اند اما به گواه بسیاری از کارشناسان یکپارچگی های تشکیل شده در منطقه از کارایی و اثربخشی کافی برخوردار نبوده است. کارشناسان یکی از دلایل نبود کارایی در سازمان های منطقه ای را منازعات سیاسی بین کشورهای درون بلوک می دانند، در نتیجه برای استفاد بهتر از منافع یکپارچگی های منطقه ای لازم است به مسائل و مناقشات سیاسی بین کشورها توجه بیشتری نمود. بر این اساس این پژوهش با مطالعات کتابخانه ای، در درجه اول عوامل سیاسی گوناگونی که باعث ناکارآمدی یکپارچگی های منطقه ای شده اند را شناسایی و سپس با تعریف شاخص رقابت سیاسی و قرار دادن آن در مدل جاذبه، اثر این شاخص بر تجارت بین کشورهای جامعه آماری شامل ایران، عراق، سوریه، لبنان، عربستان، امارات، قطر، آذربایجان و روسیه در طی سال های 1999 تا 2008 را سنجیده است. بر اساس نتیجه حاصل از تخمین مدل، اثر رقابت سیاسی بر جریان تجاری بین مجموعه کشورهای اشاره شده، معنی دار و منفی بوده است. از سوی دیگر در این پژوهش با در نظر گرفتن کد کالاهای منتخب isic شامل: کدهای یک، پانزده، هفده، بیست و چهار و بیست و شش، مناسب ترین یکپارچگی منطقه ای برای هر کدام از کالاها، با مقایسه در میان بلوک های غربی(ایران، سوریه، لبنان و عراق)، مازندران(ایران، آذربایجان و روسیه) و خلیج فارس( ایران، عربستان، امارت، قطر) معرفی شده است، بدین صورت که در ابتدا مدل جاذبه مورد استفاده در پژوهش، برای هر کدام از کالاها تخمین زده شده و سپس با مقایسه ضرایب معنی دار در میان سه بلوک و همچنین مقایسه سرعت رشد متغیرهایی از جمله تجارت کلان و تجارت کد کالایی از یک سو و در نظر گرفتن نمره شاخص رقابت سیاسی، مناسب ترین یکپارچگی برای پنج کد کالای مورد نظر معرفی شده است. بر اساس نتایج، بلوک غربی شامل ایران، عراق، سوریه و لبنان در کد کالاهای یک، پانزده، بیست و چهار و بیست و شش مناسب ترین یکپارچگی اقتصادی برای ایران بوده اند اما در مورد کد کالای هفدهم نتیجه صریحی نمی توان گرفت.