ویروس ایرانی پیچیدگی بوته ی چغندرقند: اجرای اصول کخ در میزبان های آزمایشگاهی و بررسی وجود احتمالی ستلایت در آلودگی های طبیعی

در سال های اخیر ویروس ایرانی پیچیدگی بوته ی چغندر (bctiv) به عنوان عامل اصلی بیماری پیچیدگی بوته ی چغندر از ایران گزارش شده است. اگرچه توالی تعدادی از جدایه های این ویروس تعیین گردیده بود اما بیماری زایی ژنوم تک بخشی این ویروس اثبات نشده بود. به همین منظور دی ان ای ژنومی ویروس از چغندرقند دارای علائم پیچیدگی بوته از شهرستان سیوند در استان فارس جداسازی و توالی نوکلئوتیدی آن تعیین شد. طول ژنوم این جدایه ی ویروس که نام bctiv-[siv] برای آن انتخاب شد، 2845 نوکلئوتید می باشد که تحت رس شمار jx082259 در بانک جهانی ژن قرار داده شد. به منظور اجرای اصول کخ برای اثبات بیماری زایی این ویروس همسانه ی عفونت زای 4/1 پار از bctiv-[siv] در ناقل دوتایی pbin19 با نام pbin19-1.4bctiv-siv که حاوی قطعه ی دی ان ای تمام طول ژنوم ویروس و تکرار هم جهت قطعه ی 1021 جفت بازی بین آنزیم های ecori و hindiii از ژنوم ویروس می باشد، ساخته شد. عفونت زا بودن سازه ی حاصل با انتقال آن به سویه ی lba4404 باکتری agrobacterium tumefaciens و مایه زنی گیاهان مختلف امتحان شد. در گیاهان چغندرقند علائم تیپیک بیماری پیچیدگی بوته مشاهده شد و بدین وسیله بیماری زایی دی ان ای همسانه سازی شده ویروس به اثبات رسید. علاوه بر چغندر گیاهان nicotiana benthamiana، arabidopsis thaliana، اسفناج، گوجه فرنگی، فلفل شیرین و داتوره به عنوان میزبان های آزمایشگاهی این ویروس شناسایی شدند. در گیاهان چغندرقند آلوده به bctiv، علاوه بر ژنوم کامل ویروس مولکول های دی ان ای تک لای حلقوی کوچکی شناسایی شدند که دارای خصوصیات منحصربه فردی می باشند. توالی نوکلئوتیدی یکی از این دی ان ای ها تعیین گردید و با نام bctiv sat-dna تحت رس شمار jx082260 در بانک جهانی ژن قرار داده شد. طول این دی ان ای 1315 جفت باز می باشد که هیچ چارچوب خوانش مشخصی را در بر نمی گیرد. بخش هایی از ترادف نوکلئوتیدی ژنوم این دی ان ای حلقوی کوچک (حدود 580 جفت باز) مشابه با بخش هایی از ژنوم bctiv-[siv] می باشد. بیش از نیمی از ژنوم آن دارای ترادف نوکلئوتیدی متفاوت با ژنوم ویروس کمکی است. بخشی از ژنوم آن مشابه ژنوم گیاه چغندرقند می باشد. در مایه زنی هم زمان سازه ی عفونت زای این مولکول دی ان ای حلقوی کوچک با bctiv، این مولکول در گیاهان چغندرقند و n. benthamiana قادر به همانندسازی بود و به نظر می رسد که نوع جدیدی از مولکول های ستلایت باشد که برای همانندسازی در گیاه به پروتئین همراه با همانندسازی ویروس کمکی وابسته است.