نقش کرمانشاهان در تحولات سیاسی و اجتماعی دوران افشاریه و زندیه

چکیده کرمانشاهان در تحولات سیاسی و اجتماعی دوران افشاریه و زندیه نقش پررنگی داشت. این ایالت بعد از آزادسازی از اشغال عثمانی ها در سال 1421هـ ق توسط نادر قلی افشار، به دلیل موقعیت استراتژیک آن در همسایگی با عراق عرب و قرار گرفتن در مسیر خراسان به بغداد، به عنوان پایگاهی برای حمله به خاک عثمانی انتخاب شد. نادر با ساختن قلعه مستحکمی در کرمانشاهان و قراردادن انواع تجهیزات جنگی در آن، این منطقه را به پادگانی نظامی تبدیل کرده و از نیروهای رزمی و پتانسیل تدارکاتی آن نیز بهره برد. کرمانشاهان و قلعه مستحکم آن، تنها سر منشاء اتفاقات دوره نادر شاه نبود و بعد از کشته شدن او نیز کانون کشمکش ها و درگیری زمان جانشینانش و مدعیان جدید کسب قدرت در ایران بود. سران ایلات و طوایف کرمانشاهان هم تلاش داشتند از هرج و مرج اوضاع استفاده کرده و با در اختیار گرفتن کرمانشاهان و قلعه آن ، به کسب قدرت در ایران بپردازند که البته همه تلاش آنها با شکست روبه رو شد. کرمانشاهان در دوره کریم خان زند و جانشیان وی همچنان مورد توجه بود. کریم خان به درستی درک کرده بود که تسلط بر این ایالت می تواند راه فرمانروایی او را بر تمام ایران هموار نماید، بنابراین به کمک ایلات و طوایف منطقه توانست آن را تصرف کند و در پی آن تمام ایران را در اختیار بگیرد. ایلات و طوایف کرمانشاهان نیز با توجه به اشتراکات فرهنگی، زبانی و نژادی با طایفه ی زندیه، تمام تلاش خود را در راه به قدرت رسیدن آنها بکار بردند. هرچند که در دوره ی جانشینان ضعیف کریم خان شورش و خودسری هایی در بین سران این ایلات و طوایف روی داد، ولی بطور کلی حمایت آنها از سلسله زندیه تا زمان به قدرت رسیدن قاجارها ادامه داشت. کلیدواژه: کرمانشاهان، نادر، کریم خان، جانشینان، ایلات وطوایف، نقش