برآورد تابع تقاضای گاز طبیعی در ایران (تحلیل مقایسه‏ای بین استانی)

نقش تعیین کننده انرژی در اقتصاد و سیاست جهان و نیاز روز افزون دنیای صنعتی به انرژی از یک‏سو و محدودیت استفاده از منابع انرژی‏های تجدیدپذیر از سوی دیگر، سبب تغییر رویکرد دولت‏ها به‎سمت استفاده از گونه ای از انرژی‏ها همچون گاز شده ‏است. اگرچه ایران با در اختیار داشتن حدود 15 درصد کل ذخایر گاز طبیعی جهان، پس از فدراسیون روسیه در رتبه دوم قرار دارد اما وجود منابع فراون گاز طبیعی در کشور، هرگز به این معنا نخواهد بود که ما مجاز به مصرف برنامه ریزی نشده، بی رویه و غیر استاندارد این حامل ارزشمند انرژی هستیم. در پژوهش حاضر با هدف برآورد تابع مصرف گاز طبیعی در استان‏های ایران و تحلیل مقایسه‏ای بین استانی، عوامل مختلف مصرف گاز در 15 استان منتخب کشور در سال‏های 1389-1380شناسایی شدند؛ که این استان‏ها با استفاده از روش نمونه‏گیری تصادفی ساده انتخاب شده‏اند. و مشخص شد که از میان تمامی عوامل مورد بررسی، تعداد مشترکین، قیمت گاز طبیعی، قیمت برق، درآمد سرانه، روز درجه گرمایش و روز درجه سرمایش بر مصرف گاز طبیعی موثر هستند. سپس با استفاده از عوامل فوق و با به‏کارگیری یک مدل اقتصادسنجی و روش داده‏های تابلویی، روی داده‏های فصلی مصرف گاز طبیعی برآورد شده است. نتایج نشان داد که قیمت گاز طبیعی تاثیر منفی و معنادار و تعداد مشترکین، درآمد سرانه و میزان سرمای هوا تاثیر مثبت و معنادار بر مصرف گاز دارند. همچنین، قیمت برق و میزان گرمای هوا تاثیر معناداری بر مصرف گاز طبیعی ندارند. در نتیجه می‏توان ابراز داشت که برق و گاز طبیعی دو کالای جانشین محسوب نمی‏شوند. همچنین مشخص شد که استان‏های سمنان، لرستان، گلستان، یزد، آذربایجان غربی، کرمانشاه، قم، آذربایجان شرقی، گیلان، خراسان، کرمان، فارس، خوزستان، تهران و اصفهان به‏ترتیب کم‏ترین تا بیش‏ترین مصرف گاز طبیعی مبنی بر عوامل موثر بر مصرف را دارا هستند.