ارزیابی مدل saltmed برای شبیه سازی شوری خاک و عملکرد گیاه گوجه فرنگی در اثر تیمار های مختلف شوری و مدیریت آب آبیاری در آبیاری قطره ای

امروزه حفظ منابع آب و خاک، بسیار مورد توجه مجامع مختلف بین المللی قرارگرفته است و مدل ها می توانند ابزار های بسیار مفیدی برای مدیریت آب کشاورزی باشند. همچنین می توانند در برنامه ریزی آبیاری و محاسبات نیاز آبی گیاه و همچنین در پیش بینی محصول و فرایند شور شدن خاک به ما کمک کنند. در این پژوهش مدل saltmed با استفاده از داده های مزرعه آزمایشی گوجه فرنگی برای شبیه سازی مقدار محصول و میزان شوری خاک مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور در نظر گرفتن اثر متقابل سطوح شوری و شیوه مدیریتی طرح آزمایشی در قالب کرت های خرد شده با سه تکرار انجام شد که در آن دو شیوه مدیریت آبیاری یک در میان (m1) و نیم در میان (m2) به عنوان فاکتور اصلی و سطوح مختلف شوری 68/0، 2،4،6 و 8 دسی زیمنس بر متر به ترتیب (s4, s3 ,s2, s1, s0 ) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل از سیستم آبیاری قطره ای سطحی جهت واسنجی و از سیستم آبیاری قطره ای زیر سطحی جهت اعتبار سنجی مدل استفاده شد. آزمون f در سطح احتمال 5 درصد نشان داده که در واسنجی و اعتبار سنجی مدل saltmed تفاوت معنی داری بین مقادیر شبیه سازی شده و اندازه گیری شده مقدار محصول گوجه فرنگی وجود ندارد. پارامتر های آماری شامل d و nrmse برای مرحله واسنجی عملکرد گیاه گوجه فرنگی به ترتیب 7/99 و 59/9 در صد و در مرحله اعتبار سنجی به ترتیب 99 و 1/4 در صد به دست آمد که بیان گر دقت خوب مدل در پیش بینی عملکرد گوجه فرنگی در منطقه باجگاه می باشد. همچنین شوری در اعماق مختلف خاک برای هر یک از تیمارها شبیه سازی شد. مقادیر d و nrmse به ترتیب 4/99 و 84/10 درصد برای مرحله واسنجی و به ترتیب 2/99 و 75/12 درصد برای مرحله اعتبار سنجی نشان دهنده دقت خوب مدل در شبیه سازی شوری خاک در اعماق مختلف می باشد. دقت مدل در شبیه سازی شوری خاک در شیوه مدیریتی یک در میان (m1) بیشتر از شیوه مدیریتی نیم در میان(m2) برای هر دو روش آبیاری قطره ای سطحی و قطره ای زیر سطحی می باشد. با توجه به این نتایج می توان گفت بهترین تیمار آبیاری از نظر کنترل شوری خاک تیمار مدیریتی آبیاری نیم در میان با سیستم آبیاری قطره ای زیر سطح (همایی, 1381)ی می باشد. در نهایت میزان شوری خاک در طی یک دوره 3 ساله تحت کشت گیاه گوجه فرنگی با شوری های متفاوت آب آبیاری و شیوه مدیریتی در روش های آبیاری قطره ای سطحی و قطره ای زیر سطحی پیش بینی شد. نتایج این شبیه سازی نشان داد که در صورتی که از میان تیمار های شوری و مدیریتی موجود تیمار m1s4 برای 3 سال متوالی اجرا شود بیشترین تاثیر را روی شوری خاک در عمق 50 تا 100 سانتی متری خاک دارد به نحوی که شوری خاک در ابتدای فصل رشد چهارم ( اردیبهشت 92) در لایه سوم و چهارم خاک به ترتیب 22 و 148 درصد افزایش می یابد.