آراء کلامی علامه امینی

چکیده: دراین پژوهش اندیشه های کلامی علامه امینی1بر اساس متن های کلامی بر جای مانده از ایشان بررسی شده است. از دیدگاه این اندیشمند بزرگ،معرفت خداوند آسانترین معارف است و از مخلوقات عالم می توان به خالق و مدبر آن پی برد و نظریه تشبیه و تعطیل در مورد صفات الهی باطل بوده و نظریه صحیح اثبات صفات برای خداوند بدون تشبیه به مخلوقات است.قدر به معنی صحیحش عبارت می باشد از ثبوت امر جاری در علم ازلی الهی با اعطاء قدرت بر فعل و ترک و با معرفی شدن هر کدام از خیر و شر برای انسانها. خداوند دو اراده دارد : اراده حتم و اراده اختیار.اگر اراده خداوند به طاعات و محبوباتش تعلق گیرد آن اراده حتمی و بالذات است و اگر اراده خداوند به کفر و عصیان عباد تعلق گیرد آن اراده اختیار و عرضی است یعنی خداوند اراده کرده است که عبادش اختیار کفر و عصیان را داشته باشند. صفات خداوند یا ذاتی است یا فعلی است. صفات فعلی صفاتی هستند که مقابل آن یک صفت وجودی برای خداوند باشد مانند صفت رضا که ضدش صفت سخط است وصفاتی را صفت ذاتی گویند که مقابلش یک صفت وجودی نباشد بلکه مقابلش ممتنع بالذات باشد مانند صفت علم که مقابلش صفت جهل است که برای خداوند ممتنع بالذات است. ازدیدگاه ایشان شباهت نبی و امام در این است که هر دو امارتی الهی هستند و تعیین آنها نیازمند نصب الهی است و تفاوت آنها در این است که نبی دارای مقام تشریع است و متصل به وحی الهی است اما شأن امام تبلیغ وتبیین احکام است. ازنظر وی معاد از اصول دین بوده و این مسأله نزد شیعه اجماعی است و براساس روایات، آخرت دار بقاء و قرار است و همه مراحل قبل از آن موقتی است. در روایات متعددی وارد شده است که در روز قیامت امیر المومنین تقسیم کننده بهشت و دوزخ هستند و شرط عبور از پل صراط اذن ایشان است.