بررسی تأثیر عوامل عمق خط، طول کلمه و بسامد کلمه در خطاهای املای فارسی دانش آموزان ترک زبان (مطالعه ی موردی دانش آموزان دختر پایه سوم راهنمایی شهر زنجان)

نوشتار یکی از مهمترین دستاورهای بشر است که به او اجازه ثبت و ضبط اطلاعات را می دهد. امروزه نوشتار به عنوان یکی از مهارت های زندگی مدرن، از اهمیت بسزایی در روابط انسانی برخوردار شده است. در این میان پرداختن به مسائل نوشتن به طور عام و مشکلات املایی به طور خاص یکی از مسائلی است که ذهن پژوهشگران عرصه ی تعلیم و تربیت را به خود مشغول داشته است. در این راستا هدف از پژوهش حاضر بررسی خطاهای املایی دانش آموزان دختر پایه سوم راهنمایی شهر زنجان با توجه به سه عامل عمق خط، طول کلمه و بسامد وقوع کلمات می باشد. این مطالعه در جهت پی بردن به تأثیر عوامل مذکور در پی پاسخ به این سوالات است که اولاً تأثیر عامل عمق خط در رخداد خطاهای املای فارسی دانش آموزان ترک زبان چیست؟ ثانیاً نقش عامل طول کلمه در بروز خطاهای املایی این دانش آموزان چیست؟ ثالثاً بسامد وقوع کلمه چه تأثیری درخطاهای املای فارسی دانش آموزان ترک زبان دارد؟ و رابعاً از عوامل یاد شده کدامیک تأثیرگذاری بیشتری در ایجاد این خطاها دارد؟ داده های به کار رفته در این مطالعه از میان 125برگه آزمون نهایی املای دانش آموزان شهر زنجان استخراج شده است که در جنوب این شهر زندگی می کنند. این داده ها از چهار مدرسه راهنمایی دخترانه جمع آوری شده اند. پس از جمع آوری این برگه ها کلمات به صورت کمّی و کیفی مورد بررسی قرار گرفته اند. بدین صورت که پس از ثبت تمامی خطاهای املایی، فهرستی از کلماتی که دارای خطا بوده اند از میان برگه ها استخراج شدند. هدف از انجام این کار تعیین عوامل ایجاد کننده خطاهای املایی و تعیین عامل اصلی در ایجاد آن بوده است. مجموع فراوانی های مربوط به علت خطاها حاکی از این امر بوده است که جانشین سازی نویسه بیشترین تأثیر و حذف نویسه کمترین تأثیر را در بروز این خطاها داشته است. سپس در ادامه از میان 31 کلمه ی دارای خطا، 20 کلمه که عمدتاً دارای خطا در سطح جانشین سازی نویسه بودند، برای بررسی تأثیر عوامل عمق خط، طول کلمه و بسامد وقوع انتخاب شده اند. پس از تعیین کلمات مورد نظر، به بررسی هر یک از عوامل به صورت مجزا پرداخته شد. در راستای بررسی تأثیر عوامل مذکور سه فرضیه تعریف شد که همگی بر اساس تحقیق اسپنسر (1999) با جهت گیری مثبت، به وجود رابطه بین عوامل تحقیق و میزان خطاهای املایی اذعان داشتند. سپس با جمع آوری داده های تحقیق به بررسی هر یک از فرضیه ها پرداخته شد. شایان ذکر است که در جهت بررسی آماری عوامل تحقیق، عامل چهارمی به نام احتمال درست نویسی کلمه تعریف شد که برای نشان دادن تأثیر عینی سه عامل تحقیق بر روی خطاهای املایی دانش آموزان مورد استفاده قرار گرفت. در این مطالعه متغیرهای عمق خط، طول کلمه و بسامد وقوع به عنوان متغیرهای مستقل و متغیر احتمال درست نویسی کلمه به عنوان متغیر وابسته ی تحقیق تعریف شدند و در تعیین بسامدهای نویسه ای و کلمه ای در مطالعه ی حاضر از پیکره ی همشهری (2007) استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی آماری تأثیر متغیرها حاکی از این بوده است که همبستگی خطی بین متغیرهای مستقل عمق خط (آوایی شدگی)، طول کلمه، بسامد وقوع و متغیر وابسته احتمال درست نویسی کلمه معنادار نبوده است. عدم وجود رابطه ی معنادار بین این متغیرها، سبب رد شدن سه فرضیه ی طرح شده در این مطالعه می شود. این امر با توجه به معنادار بودن ارتباط بین این عوامل در مطالعه ی اسپنسر به عنوان چارچوب نظری تحقیق حاضر می تواند مرتبط با محدودیت های تحقیق باشد که سبب شده است که نتایج آماری به دست آمده نشانگر ارتباط حقیقی بین این عوامل نباشد. انجام این پژوهش به عنوان یک مطالعه ی پیش از رخداد خطا می تواند تأثیرات حقیقی این عوامل را بر روی میزان خطاهای املایی دانش آموزان به خوبی نشان دهد.