بررسی تنوع ژنتیکی قارچ pyrenophora graminea عامل بیماری لکه نواری جو در استان ایلام

لکه نواری یکی از مهمترین بیماری های جو در استان ایلام است که توسط قارچ pyrenophora graminea ایجاد می-شود. برای تعیین تنوع ژنتیکی در جدایه ها و جمعیت قارچ p. graminea از گیاهان آلوده جو در مزارع هفت منطقه مختلف شامل دره شهر، ایوان، چرداول، آسمان آباد، سرابله، حمیل، آبدانان و مهران که زخم های قهوه ای رنگ نواری در قسمت برگ، غلاف برگ و ساقه داشتند، به طور تصادفی نمونه برداری صورت گرفت. در نهایت 69 جدایه از نمونه های آلوده با استفاده از محیط کشت سیب زمینی، دکستروز، آگار برای اهداف این مطالعه بدست آمد. در مورد قارچ عامل بیماری به دلیل عدم تولید کافی اسپور در شرایط طبیعی محیط کشت از روش ساندویچی برای آزمون بیماریزایی و آلوده سازی بذرها استفاده شد و با بررسی نشانه های بیماری اثبات بیماریزایی مطابق اصول کخ صورت گرفت. برای مطالع? تنوع ژنتیکی در جدایه های p. graminea از هفت جمعیت نمونه برداری شده، از نشانگرهای issr مخصوص قارچ p. graminea استفاده شد. تعداد کل 171 آلل در بین هم? جمعیت ها با استفاده از هشت آغازگر بین ریز ماهواره مشخص شد. تعداد آلل ها برای هر نشانگر از 16 تا 30 عدد متغییر بودند و میزان چندشکلی همه آغازگرها 100% گزارش شد. گروه بندی جدایه ها بر اساس ضریب تشابه دایس و روش upgma انجام شد و بر این اساس سیزده گروه مشخص شد. مقایس? پارامترهای مربوط به تنوع ژنتیکی در هفت جمعیت نشان داد که جمعیت دره شهر با 32/0 دارای بالاترین تنوع ژنتیکی می باشد. کوچکترین فاصله ژنتیکی به مقدار 19/0 بین جمعیت های آسمان آباد و سیروان مشاهده گردید. بر اساس فنوگرام به دست آمده دو گروه مشخص برای جمعیت ها نشان داده شد. یک گروه شامل جمعیت دره شهر و گروه بعدی شامل جمعیت های ایوان، آسمان آباد، سرابله و چرداول بود. تجزیه واریانس ملکولی برای مقایسه تنوع ژنتیکی داخل و بین جمعیت ها نشان می دهد که بیشترین تنوع مربوط به داخل جمعیت ها به مقدار 94%می باشد و میزان تنوع ژنتیکی در بین جمعیت ها کم و در عین حال معنی دار می باشد و میزان کم تنوع ژنتیکی بین جمعیت ها نسبت به داخل جمعیت ها را را می توان با مقدار بالای جریان ژنی به مقدار 576/4 بین جمعیت ها توجیه کرد. قدرت تمایز بالای این نشانگر نشان داد که می توان از issr به عنوان یک روش مفید و سریع برای بررسی تنوع ژنتیکی جدایه هایp. graminea استفاده کرد. واژگان کلیدی: نشانگر بین ریزماهواره، pyrenophora graminea، تنوع ژنتیکی