شناسایی چند شکلی های آللی در جایگاه ژنی لپتین و گیرنده لپتین و ارتباط آن با برخی صفات تولیدی در گاوهای نژاد هلشتاین

هورمون لپتین، محصول بیان ژن لپتین (ژن چاقی) است و با مصرف خوراک و متابولیسم چربی در ارتباط است. محل اصلی بیان ژن لپتین بافت چربی می باشد و گیرنده های آن در بسیاری از بافتهای بدن از جمله مغز، بافت چربی، معده، غدد تناسلی، عضلات، هیپوتالاموس و هیپوفیز وجود دارند. تحقیق حاضر به منظور بررسی چند شکلی ژن لپتین و گیرنده آن و ارتباط این جایگاه ها با صفات تولیدی در گاو نژاد هلشتاین ایرانی انجام شد. جمعیت مورد مطالعه شامل تعداد 160 گاو هلشتاین بود که به طور تصادفی از گله گاو شیری مهدشت انتخاب و استخراج dna به روش نمکی بهینه یافته انجام شد. تکثیر قطعات 331 و 400 جفت بازی، به ترتیب از اگزون 3 ژن لپتین و اگزون 20 ژن گیرنده لپتین توسط واکنش زنجیره ای پلیمراز و پرایمرهای اختصاصی صورت گرفت. برای تعیین ژنوتیپ نمونه ها از روش pcr-rflp و از آنزیم های برشی hphi و taqi به ترتیب برای ژن لپتین و گیرنده لپتین استفاده شد. در جایگاه ژن لپتین دو آللa و t به ترتیب با فراوانی 6156/0 و 3844/0و سه ژنوتیپ aa و at و tt با فراوانی هر یک به ترتیب برابر با 38/29، 38/64 و 25/6 درصد برآورد شد. در جایگاه ژن گیرنده لپتین دو آلل c و t به ترتیب با فراوانی 38/74 و 63/25 درصد و دو ژنوتیپ cc و ct به ترتیب با فراوانی72/0 و 28/0 شناسایی شد. در جایگاه گیرنده ژن لپتین ژنوتیپ هموزایگوس tt مشاهده نشد. آزمون کای مربع، نشان داد که جمعیت مورد نظر در جایگاه های مورد مطالعه در تعادل هاردی – واینبرگ قرار نداشت .آنالیز آماری اثر هر یک از جایگاه ژن لپتین روی صفات تولیدی شامل تولید شیر، پروتئین معنی دار بوده است اما جایگاه ژن گیرنده لپتین تنها روی تولید شیر اثر معنی دار داشت (p<0.05). گاوهای با ژنوتیپ aa در جایگاه ژن لپتین و ژنوتیپ ccدر جایگاه ژن گیرنده لپتین به ترتیب بالاترین مقدار تولید شیر داشته اند. با توجه به نتایج پژوهش حاضر و در صورت تکرار این نتایج در پژوهش هایی با نمونه های بیشتر احتمالا می توان از این جایگاه های نشانگری به عنوان ژن های عمده بزرگ اثر در برنامه های انتخاب به کمک نشانگر بهره گرفت.