بررسی جابجائی های پیش لرز گسل اهر-ورزقان با استفاده از سری زمانی تداخل سنجی راداری

آذربایجان ایران بین دو کوهزاد بزرگ قفقاز در شمال و زاگرس در جنوب قرار گرفته است و بسیاری از گسل های عمده و بزرگ در این ناحیه میرا می شوند. به طور کلی چنین می توان گفت که آذربایجان شرقی از نظر مرزهای تکتونیکی، در بین چهار گسل امتداد لغز عمده محصور شده است. این چهار مرز شامل گسل ارس در شمال، گسل تبریز در غرب، سامانه گسلی تالش و آستارا در مرز شرقی و همچنین گسل اردبیل- میانه در مرز جنوب شرقی می باشند. استفاده از روش های ژئودتیکی مانند ترازیابی به منظور پایش جابجائی پوسته زمین ناشی از زمین لرزه نیازمند صرف هزینه و زمان زیاد می باشد. تکنیک تداخل سنجی راداری با توجه به پوشش مکانی وسیع و قدرت تفکیک مکانی بالا ابزار ارزشمند در پایش جابجائی پوسته زمین می باشد. به علت اینکه در مناطق کوهستانی تصاویر راداری بیشتر تحت تأثیر عدم همبستگی زمانی و مکانی قراردارند، با توجه به کوهستانی بودن منطقه مورد مطالعه، بهترین روش برای پایش جابجایی استفاده از روش پراکنشگرهای پایدار برمبنای تداخل سنجی راداری می باشد. در این پایان نامه تغییرات ایجاد شده در پوسته زمین پیش از زمین لرزه 21 مرداد 1391 اهر- ورزقان واقع در شمال غرب ایران با استفاده از روش تداخل سنجی راداری مبتنی بر پراکنشگر های پایدار بررسی شده است. داده های مورد استفاده شامل 20 تصویر راداری از سنجنده envisat asar ، از سال های 2003 تا 2010 که در مدار پائین گذر از منطقه مورد مطالعه تصویر برداری شده اند، می باشند. به دلیل اینکه منطقه غیر شهری و عاری از بازتابنده های قوی است و همچنین مدل جابجایی از قبل مشخص نمی باشد، بهترین روش استفاده از الگوریتم ارائه شده توسط دانشگاه استنفورد (stamps) است. سری زمانی جابجایی به همراه نرخ متوسط آن، در مسیر دید ماهواره بدست آمده است. روش stamps دارای دو الگوریتم متفاوت می باشد که شامل روش پراکنشگر های پایدار متداول و روش پراکنشگر های پایدار بر مبنای خط مبنای کوتاه می باشد. در این پژوهش از هر دو روش برای بدست آوردن میزان جابجائی گسل جنوب اهر استفاده شده است. سپس از تلفیق دو روش پراکنشگر های پایدار و طول خط مبنای کوتاه به منظور کاهش اثر خطای بازیابی فاز استفاده شد. در نهایت نتایج نسبت به خطاهای اتمسفری، مداری و خطاهای زاویه دید که در مکان همبسته می باشند تصحیح شدند. با توجه به نتایج اخذ شده بیشترین نرخ جابجایی در منطقه مورد مطالعه 4/9 میلی متر بر سال می باشد. بررسی ساز و کار گسل جنوب اهر در تمامی بخشهای گسل ساز و کار امتداد لغزی راستگرد نشان می دهد که با داده های زمین شناسی کاملا یکسان و همخوان است. همچنین بررسی نتایج بدست آمده از تحلیل داده های راداری در ارتباط با ناحیه شمال اهر-ورزقان نشان می دهد که اغلب آبراهه های با روند ne-sw، توسط گسل های جوان و فعال که امتداد تقریبی e-w دارند و به موازات گسل جنوب اهر که مسبب زلزله 21 مرداد 1391 تشخیص داده شده قرار گرفته اند. کلمات کلیدی: تداخل سنجی راداری، اهر-ورزقان، پراکنشگر های پایدار، sbas، پیش لرز