مطالعه توانمندی های گردشگری سیاه در جهت توسعه صنعت گردشگری مبتنی بر مدل swot (مطالعه موردی: گردشگری سیاه در شهر تهران)

هم اکنون مفهوم گردشگری در دنیا به عنوان مفهومی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی شناخته می شود. مبحث گردشگری تا بدانجا پیشرفته است که علاوه بر توجه به زمینه های تفریحی، به موضوعات غمناک و دلخراش نیز می پردازد. با توجه به شکل گیری مقاصد و تجربیات جدید، افزایش و متنوع شدن گونه های گردشگری در جهان، همگی با رویکرد پایداری و بعضاً در قالب گردشگری علایق خاص(گردشگری نیچ)، از دهه ی 1990، گونه ی جدیدی تحت عنوان «گردشگری سیاه» به گونه های رایج گردشگری افزوده شد. گردشگری سیاه یا تلخ به بازدیدها و سفرهای سازمان دهی شده ای گفته می شود که از مناطق مصیبت دیده و شهرهایی صورت می گیرد که در معرض بلایای طبیعی مانند زلزله، سونامی، سیل و... قرار گرفته یا آثار جنگ، حملات تروریستی و... در آن ها واقع شده است یا مکان هایی که به دلایل غیرطبیعی، احساس ترس، هیجان و کنجکاوی گردشگر را برای بازدید فرا می خواند. با توجه به رواج و محبوبت روز افزون گردشگری سیاه، این تحقیق در نظر دارد چشم انداز جدیدی با رویکرد فرهنگی در زمینه ی گردشگری سیاه را در افق چشم انداز برنامه های کلان گردشگری مطرح نماید، و با شفاف سازی هرچه بیشتر این نیمه ی تاریک اما دلپذیر گردشگری، زمینه ی لازم برای توسعه ی هرچه بیشتر آن را فراهم آورد. همچنین سعی بر آن دارد که با استفاده از مدل استراتژیک swot ، نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای پیش روی این نوع خاص گردشگری را در شهر تهران مورد بررسی قرار داده و با ایجاد نوعی نگرش علمی و مبتنی بر واقعیت های موجود، راهکارهای لازم به منظور فراهم آوردن بستر مناسب برای توسعه آن را ارائه نماید. پارامترهای تعیین شده بر اساس مدلswot ، از طریق پرسشنامه و طیف لیکرت مورد ارزیابی قرار گرفته و برای تجزیه و تحلیل داده ها (با استفاده از نرم افزارspss) از علم آمار و شاخه ها و فنون توصیفی و استنباطی استفاده شده است. و نتایج تحقیق در دو بخش توصیفی(شامل فراوانی، درصد فراوانی و...) و استنباطی(آزمون t و تکنیک فریدمن) ارائه گردیده است. با توجه به ماتریس ارزیابی عوامل داخلی(ife) و خارجی(efe) و نیز براساس تحلیل ماتریس کمی برنامه ریزی استراتژیک (qspm)، استراتژی های مبتنی بر استفاده از فرصت ها با تکیه بر نقاط قوت (استراتژی تهاجمی) نسبت به استراتژی های دیگر دارای بیشترین درجه اهمیت می باشد. کلمات کلیدی: گردشگری سیاه، گردشگری نیچ، توسعه، تهران، مدل تحلیلی سوآت، ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی، ماتریس کمی برنامه ریزی استراتژیک