مطالعه ژئوشیمیایی نفت و اندازه گیری انعکاس ویترینایت مخازن آسماری و بنگستان میدان زیلوئی.

میدان نفتی زیلوئی در 30 کیلومتری شمال غرب مسجدسلیمان و 100 کیلومتری شمال شرق اهواز قرار دارد. این میدان روند اصلی زاگرس را تبعیت نموده و تقریباً تحت تأثیر استرس اصلی زاگرس تشکیل شده است و دارای دو مخزن آسماری و بنگستان می باشد که تاکنون مطالعه ژئوشیمیایی جامعی در آنها صورت نگرفته است. از این رو در این مطالعه سعی شده است ویژگی های ژئوشیمیایی نفت و میزان بلوغ حرارتی سنگ های منشأ احتمالی در این میدان مورد بررسی قرار گیرد. نتایج آنالیزهای ژئوشیمیایی مقدماتی و استفاده از پارامترهای بیومارکری متعدد از جمله c29/c30hopane در مقابل c35hs/c34hs، dbt/phen در مقابل pr/ph، c29/c27strane20r در مقابل pr/ph، pr/(pr+ph) در مقابل استران های c27dia(dia+reg) نشان داد که نفت مخازن آسماری و بنگستان دارای سنگ منشأ واحد با ترکیب لیتولوژیکی کربناته- مارنی تا شیل های دریایی است که در محیط احیایی تا کمی اکسیدی دریایی با شوری نرمال نهشته شده است. همچنین با استفاده از نمودار تغییرات pr/nc17 در برابر ph/nc18، نسبت c32 hopane 22s / (22s+22r) در برابر c29strane 20s/(20s+20r) و نسبت c29 strane s/(s+r) در برابر c29 strane ??/(??+??) مشخص گردید که نفت هردو مخزن آسماری و بنگستان از بلوغ بالایی برخوردار هستند. نمودار ایزوتوپ کربن (?13c) در مقابل pr/ph، مقادیر شاخص الئنان و نمودار استاندارد درصد استران c28 سن سنگ منشأ نفت هر دو مخزن را کرتاسه پسین تا اوایل ترشیر مشخص کرده است. مقایسه ژئوشیمیایی نفت مخازن آسماری و بنگستان با استفاده از کروماتوگرام های حاصل از آنالیز gc و gc-ms نشان داده است که نفت دو مخزن آسماری و بنگستان شباهت بسیاری به همدیگر دارند، جز آنکه بلوغ نفت مخزن بنگستان کمی بیشتر از آسماری است. داده های ژئوفیزیکی حاکی از آن است که گسل های موجود در یال های شمالی و جنوبی این میدان با قرار دادن سازند پابده در مقابل مخزن بنگستان و فراهم کردن شرایط اختلاط نفت این دو مخزن سبب همسانی بسیار زیاد آنها شده اند. تفسیر داده های حاصل از آنالیز راک - ایول سنگ های منشأ احتمالی پابده و گورپی نشان می دهد این سازندها علیرغم دارا بودن مقادیر متغیر toc از ضعیف تا خوب، در کل دارای پتانسیل تولید هیدروکربور نسبتاً خوبی می باشند. بر طبق نمودار oi در مقابل hi سازند پابده دارای کروژن نوع ?? و سازند گورپی دربردارنده کروژن نوع ??و??? می باشد. ترسیم نمودارs1+s2 در برابر toc نشان می دهد که پتانسیل هیدروکربورزائی سازند پابده متوسط تا عالی و سازند گورپی ضعیف تا خوب است. با ترسیم نمودار جونز مشخص شده است به دلیل تغییرات متوالی سطح آب دریا در زمان نهشته شدن، این سازندها تلفیقی از چند رخساره را دارا می باشند. همچنین ترسیم نمودار اسمیت نشان می دهد این دو سازند در عمقی قرار گرفته اند که توانایی نفت زائی را دارا می باشند. نتایج آنالیز کروماتوگرافی گازی، بلوغ متوسط، برتری مواد الی دریایی به قاره ای و محیط رسوب گذاری احیایی را برای این سازندها مشخص کرده است. اندازه گیری شدت انعکاس ویترینایت نمونه های سازند پابده و گورپی حاکی از بلوغ مناسب این سازند ها برای زایش نفت می باشد، چنانچه نمودار تغییرات شدت انعکاس ویترینایت و نوع کروژن نیز ورود سازند های پابده و گورپی به پنجره نفتی را تأیید می کند. ترسیم نمودار تغییرات tmax در برابر %ro و نمودار تغییرات %ro در برابر pi علاوه بر تأیید بلوغ مناسب این سازندها، نشان داد که پدیده جابجایی نفت مخازن آسماری و بنگستان از درون این سنگ ها محتمل است. در نهایت می توان گفت این سازندها با توجه به دارا بودن شرایط لازم برای زایش نفت، می توانند به عنوان سنگ منشأ نفت مخازن آسماری و بنگستان این میدان عمل کرده باشند.