بررسی تطبیقی مبهمات موصولی 10 جزء اول قرآن در تفسیر مجمع البیان و تفسیر کبیر

مبهمات قرآن از بحث های مهم و اساسی در حوزه ی علوم قرآنی است که شنا خت آن در فهم قرآن کریم نقش به سزایی دارد. با توجه به اینکه برخی از مفسران در تبیین مبهمات گاهی براساس مذهب و عقیده ی خود عمل نموده و به تفسیر آیات قرآن پرداخته اند؛ ضروری است که در شناخت مبهمات قرآن دقت نموده و با بررسی دیدگاه های مختلف، دیدگاهی که موافق با قرآن و سخنان (پیامبر صلی الله علیه وآله) و ائمه ی اطهار (علیهم السلام) که در واقع برگرفته از وحی الهی است، برگزیده شود. در این پژوهش موصولات که یکی از انواع مبهمات قرآن است، انتخاب و در ده جزء اول قرآن و در تفاسیر گرانقدر مجمع البیان طبرسی و مفاتیح الغیب (کبیر) فخر رازی بررسی شده است. با توجه به اینکه مذهب و عقاید دو مفسر مذکور متفاوت بوده است، تفاوت در مذهب و عقیده باعث شده است که تفسیر آن ها نیز تحت تأثیر قرار گیرد؛ بنابراین در تفسیر مجمع البیان که تفسیری شیعی است، تفسیر مبهمات موصولی آیات و تبیین مصادیق و مفاهیم آن ها براساس سخنان پیامبر (صلی الله علیه و-آله) و ائمه ی اطهار (علیهم السلام) که برگرفته از کلام وحی الهی بوده، صورت گرفته است؛ اما در تفسیرکبیر که مفسر آن از اهل سنت است، تفکر و اعتقادات مفسر بر تفسیر آیات اثر گذاشته است؛ آنچنان که مصادیق و مفاهیم آیات بر اساس استدلال های نادرست که غالباً در آن جهت گیری شده و جنبه ی مذهب گرایی در آن مشاهده می شود، تفسیر شده است. باتوجه به آیاتی که در این پژوهش بررسی شده است، این نتیجه حاصل شد که تفاوت تفسیری این دو مفسر بیشتر تفاوت مصداقی بوده است که بیشتر تحت تأثیر مذهب و عقاید مفسران بوده است. با توجه به اینکه یکی از جنبه های مطالعه ی تطبیقی، تبیین موارد اختلافی است؛ در این پژوهش ابتدا آیات مورد اختلاف دو مفسر و دیدگاه هر یک از آن ها بیان شده و سپس با توجه به سخن دیگر مفسران، نظر کلی در مورد آیات داده شده است. علاوه بر آنچه گفته شد، در بخشی از پژوهش بحث های مختصری نیز درباره ی مبهمات و موصولات و انواع آن ها ذکر شده است