بررسی روشهای هیدرولوژیکی و هیدرولیکی روندیابی سیلاب در مقایسه با نتایج عددی ) مطالعه موردی رودخانه سرباز)

روندیابی سیلاب به عنوان الفبای طراحی سازه های هیدرولیکی کنترل کننده جریان و مدیریت آب های سطحی و مهندسی رودخانه مطرح است. امروزه به واسطه گسترش روش های مختلف، یافتن مناسبترین مدل روندیابی سیل بزرگترین چالش محسوب می شود. در مطالعه حاضر با انتخاب دو بازه از رودخانه سرباز به ترتیب به طول های 60 و 84 کیلومتر به بررسی چندین روش هیدرولوژیکی و هیدرولیکی روندیابی سیلاب شامل مدل های ماسکینگام، کانوکس، آت کین اصلاحی، موج سینماتیکی، ماسکینگام کونژ و مدل عددی موج دینامیکی به کمک نرم افزارهای mike 11 و excel پرداخته شده است. سپس با استفاده از معیارهای آماری، مقایسه ای بین نتایج روش های مختلف صورت گرفته است. نتایج این پژوهش در بازه اول رودخانه سرباز که تنها اطلاعات هیدرولوژیکی سیلاب موجود است نشان می دهد روش ماسکینگام با برآورد پارامترها بر اساس ضریب همبستگی بیشترین تطبیق را با نتایج مشاهداتی سیلاب را داراست و کمترین میزان خطا را در پیش بینی هیدروگراف سیلاب ارائه نموده است، همچنین مدل کانوکس بر اساس رگرسیون خطی توانایی بالایی در پیش بینی مقادیر تعدیل سیلاب دارد. همچنین در بازه دوم رودخانه سرباز که اطلاعات فیزیکی و هیدرولیکی رودخانه کامل است نتایج حاکی از برتری مشهود مدل موج دینامیکی نرم افزار mike 11 دارد. این مدل عددی دقیقترین شبیه سازی جریان سیلاب را انجام داده و دارای کمترین خطا در مقایسه با سایر روشهای روندیابی سیلاب است. در این مطالعه علاوه بر بررسی نتایج روشهای مختلف روندیابی، برای اولین بار رابطه ای نوین در رودخانه سرباز ارائه شده است که بدون نیاز به عملیات روندیابی سیلاب دبی حداکثر سیل را در پایین دست پیش بینی می کند. نهایتا با توجه به نتایج این پژوهش توصیه می شود چنانچه اطلاعات هیدرولیکی رودخانه موجود باشد از مدل موج دینامیکی نرم افزار mike11 بهره برده شود و در صورت استفاده از مدلهای هیدرولوژیکی (بر اساس سابقه تاریخی سیلاب های گذشته) از مدل ماسکینگام بر اساس ضریب همبستگی در شبیه سازی امواج سیل و روندیابی جریان سیلاب در آبراهه های طبیعی استفاده گردد.