مکان یابی رویشگاه بالقوه دو گونه مرتعیpanicum antidotale وpennisetum divisum با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و منطق فازی در محیطgis (دشت نگازه اهواز)

رویش گونه های گیاهی در یک منطقه تحت تأثیر فاکتورهای محیطی و زیستی آن منطقه می باشد. جهت مکانیابی رویشگاه بالقوه گونه های گیاهی انجام مطالعاتی در زمینه نیازهای اکولوژیکی گونه ها و خصوصیات اقلیمی منطقه مورد مطالعه ضروری است. در این تحقیق به مکان یابی رویشگاه بالقوه دو گونه مرتعی panicum antidotale و pennisetum divisum با استفاده ازgis ، تحلیل سلسله مراتبی و منطق فازی در دشت نگازه اهواز پرداخته شد. بدین منظور ابتدا رویشگاه های گونه های موردنظر در منطقه تعیین شد و موقعیت های فعلی گونه ها به عنوان محیط زیست واقعی آنها مشخص و نیاز اکولوژیکی گیاهان در این نقاط مشخص و این نقاط با gps ثبت شد. همچنین به منظور تعیین نیازهای خاکی گونه ها ی مورد نظر در هر یک از آن محل ها اقدام به نمونه برداری خاک از عمق 0 تا 30 سانتی متر شد سپس بر روی آنها آزمایشات مربوط به بافت خاک، اسیدیته خاک (ph ) و هدایت الکتریکی (ec) انجام شد. در مرحله بعد به تهیه لایه های اطلاعات رقومی موردنیاز پرداخته شد و داده ها متناسب با نیاز پروژه جمع آوری شد. جهت محاسبه عوامل فیزیوگرافی شیب، جهت شیب و ارتفاع از نقشه توپوگرافی منطقه با مقیاس 1:25000استفاده و در محیط gis نقش dem منطقه (مدل رقومی ارتفاع) تولید شد. سایر لایه های های، اقلیم، فیزیوگرافی و نقشه های خصوصیات خاک و سطح آب زیرزمینی نیز در محیط gis تهیه و با استفاده از منطق فازی استانداردسازی شد. بنابراین ابتدا توابع عضویت فازی هرکدام از آنها بدست آورده شد و سپس در محیط arcgis10با استفاده از این توابع، تمام لایه ها فازی سازی شدند و سپس وزن دهی شدند بدین منظور، از روش تحلیل سلسله مراتبی( ahp ) استفاده شد که توانایی تلفیق با سیستم اطلاعات جغرافیایی را نیز داراست. در نهایت با تلفیق لایه های اطلاعاتی در محیط arcgis10 و در غالب مدل وزن دهی سلسله مراتبی ( ahp ) و با استفاده از توابع عضویت فازی، نقشه رویشگاه بالقوه برای هر کدام از گونه ها به صورت جداگانه بدست آمد و در روی نقشه منطقه مشخص گردید و سپس نقشه حاصل بر اساس پتانسیل رویشگاهی طبقه بندی شد. نتایج برای گونه pennisetum divisum نشان داد 14% از مساحت منطقه برای رشد گونه بسیار مناسب و 33% منطقه دارای پتانسیل متوسط برای رشد گونه می-باشد. به ترتیب 36% و 17% از منطقه رویشگاه ضعیف و بسیار ضعیف جهت رشد گونه می باشد. همچنین نتایج مکا ن یابی رویشگاه بالقوه گونه panicum antidotale نشان داد 1824 هکتار ازمساحت منطقه (حدود 30 % از کل منطقه) برای رشد گونه بسیار مناسب و 39% منطقه دارای پتانسیل متوسط برای رشد گونه panicum antidotale می باشد و به ترتیب 20% و 11% از منطقه رویشگاه ضعیف و بسیار ضعیف برای رشد این گونه می باشد. جهت ارزیابی میزان دقت gis در مکانیابی رویشگاه های بالقوه از معیار صحت کلی(ضریب کاپا ) استفاده گردید و بخشی از رویشگاه-های موجود به عنوان شاهد به صورت تصادفی انتخاب و در مدل لحاظ نشد. پس از تعیین پهنه های مناسب کاشت گونه های موردمطالعه، از این نمونه های شاهد به عنوان ملاک سنجش و ارزیابی دقت مدل در تعیین رویشگاه های مناسب استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل به کار رفته با دقتی برابر با 3/95% توانسته است محل رویشگاه های دو گونه را مشخص کند.