بررسی عوامل پیش بینی کننده تعارض مادر- دختر در نوجوانان دختر شهرستان نایین

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل پیش بینی کننده تعارض مادر- دختر و تعیین سهم هر یک از عوامل در نوجوانان دختر انجام شد. این پژوهش در دو بخش کیفی و کمی صورت گرفت. ابتدا عوامل موثر بر تعارض والد- نوجوان (با تاکید بر تعارض مادر- دختر) بررسی و تحلیل محتوی صورت گرفت، سپس مصاحبه نیمه ساختاریافته ای با مشاوران، نوجوانان دختر و مادران آنها انجام شد. بعد از مقوله بندی نتایج مصاحبه، عوامل موثر بر تعارض، مشخص و مطابق با آن عوامل، پرسشنامه های مرتبط بین 200 نوجوان دختر و مادران آنها که به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای از مدارس دخترانه شهرستان نایین انتخاب شدند؛ توزیع شد. روش پژوهش در بخش کیفی، تحلیل محتوی و در بخش کمی، توصیفی از نوع همبستگی بود. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، شاخص نگرش های والدینی، مقیاسهای نگرش فرزند نسبت به مادر، پرسشنامه سبک های فرزندپروری، پرسشنامه سبک های مدیریت تعارض، پرسشنامه مهارت های ارتباطی، پرسشنامه تعارضات زناشویی، پرسشنامه پنج عاملی نئو، پرسشنامه دلبستگی بزرگسالان و فرم اطلاعات جمعیت شناختی محقق ساخته بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی، رگرسیون چندمتغیره و مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج تحلیل محتوا نشان داد؛ عوامل موثر بر تعارض والد- نوجوان عبارتند از: سبک حل تعارض والدین و نوجوان، ویژگی شخصیتی والدین و نوجوان، مهارت های ارتباطی والدین و نوجوان، سبک فرزندپروری، تعارض زناشویی، پایگاه اقتصادی- اجتماعی، سبک دلبستگی نوجوان، بلوغ و نیازهای ویژه این دوره، همسالان و دوستان، مسائل و مشکلات رفتاری نوجوان و تفاوت سنی مادر و نوجوان. نتایج مصاحبه نشان داد عوامل موثر بر تعارض مادر- دختر به ترتیب عبارتند از: سبک حل تعارض مادر، تعارض زناشویی، سبک فرزندپروری، ویژگی شخصیتی مادر، سبک حل تعارض نوجوان، سبک دلبستگی نوجوان، ویژکی های جمعیت شناختی، مهارت های ارتباطی مادر و مهارت های ارتباطی نوجوان. نتایج بخش کمی پژوهش نشان داد، سن دختر (04/0=r2؛ 01/0=p)، سبک حل تعارض مادر در ابعاد همکاری و انطباق (05/0>p؛ 00/1=r2)، سبک فرزندپروری مقتدر (05/0>p؛ 12/0=r2)، تعارض زناشویی در ابعاد ادراک، عاطفی و محیط (05/0>p؛ 55/0=r2)، شخصیت مادر در ابعاد توافق پذیری، روان رنجوری و برنگرایی (05/0>p؛ 40/0=r2)، سبک حل تعارض دختر در ابعاد همکاری و انطباق (05/0>p؛ 67/0=r2)، مهارت های ارتباطی دختر در ابعاد درک پیام و قاطعیت (05/0>p؛ 30/0=r2) و سبک دلبستگی دختر در ابعاد اضطرابی و اجتنابی (05/0>p؛ 86/0=r2) در پیش بینی تعارض مادر- دختر نقش معنی داری داشتند. در مجموع، متغیر های اندازه گیری شده در این پژوهش توانستند 80 درصد تغییرات تعارض دختران با مادران و 73 درصد تغییرات در تعارض مادران با دختران را تبیین نمایند.