معنا شناسی واژگان مربوط به تفکر در قرآن کریم
پایان نامه
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده الهیات و معارف اسلامی
- نویسنده مریم شریقی
- استاد راهنما مینا شمخی علی مطوری
- تعداد صفحات: ۱۵ صفحه ی اول
- سال انتشار 1392
چکیده
قرآن کریم در برنامه رشد و تربیتی خود، شرط اصلی رسیدن به کمال را تفکّر و اندیشیدن می داند. تفکّر، تلاش روشمند برای شناخت مجهول و رسیدن به معلوم با به کارگیری قوه ی اندیشه می باشد. خداوندی که انسان را به تفکّر دعوت کرده، ابزار آن را نیز در اختیار انسان قرار داده است که این ابزارها را می توان به دو نوع بیرونی و درونی تقسیم نمود. حواس(شنوایی، بینایی و لامسه)، عقل و قلب به عنوان ابزارهای درونی، و قصص پیشینیان و گفته های دیگران، ابزارهای بیرونی تفکّر می باشند. علاوه بر این قرآن کریم، برای راهنمایی انسان به تفکّر و اندیشه، منابعی همچون طبیعت، تاریخ، قرآن و انسان را معرفی نموده است. گرچه تفکّر و اندیشه، همواره هدایتگر انسان بوده و فواید فراوانی را برای او به ارمغان دارد، ولی موانعی نیز در برابر آن وجود دارد. قرآن کریم نیز به این مسئله توجه نموده و عواملی همچون تقلید از پیشینیان، هواوهوس، تکبّر، خیال پردازی و غفلت را به عنوان موانع تفکّر بیان نموده است. در قرآن کریم کلمات متعددی هستند که مفهوم کلی آنها اندیشیدن و فکر کردن است. از جمله این واژگان؛ «تعقّل»، «تدبّر»، «تذکّر» و «تفقّه» می باشند که ارتباط نزدیکی با مفهوم تفکّر دارند. تعقّل به عنوان وجه تمایز انسان و حیوان، جایگاه خاصی در حوزه ی معنایی آیات قرآن دارد. تعقّل و تفکّر رابطه ی نزدیکی با هم دارند و در حقیقت میتوان گفت این دو مکمل همدیگرند. تدبّر نیز از آنجا که فعالیتی ادراکی محسوب می شود در حوزه ی معنایی مفاهیم مرتبط با تفکّر در قرآن کریم می گنجد. تدبّر به معنای فعالیّت قلب با توجه به عواقب و پیامدهای امور است، و تفکّر به معنای فعالیت قلب با توجه به دلایل است. کلمه ی تذکّر نیز از جمله واژگانی است که ارتباط نزدیکی با تفکّر دارد و به معنای گفتار یا عملی است که انسان به واسطه ی آن، آنچه را از یاد برده یا از آن بی خبر است، نسبت به آن یادآور می شود، و تفکّر، کشف کردن چیزی است که انسان نمی داند و اندیشیدن برای به دست آوردن آنچه نمی داند. از دیگر واژه های مرتبط با مفهوم تفکّر، تفقّه می باشد. تفقّه عمیق تر و شدیدتر از تفکّر است و محصول و نتیجه ی آن است. بصیرت، علم، فهم، رویت و نظر نیز از دیگر واژگانی هستند که ارتباط نزدیکی با مفهوم تفکّر دارند.
منابع مشابه
معنا شناسی أوزان أفعال در قرآن کریم
چکیده دانش معنا شناسی یکی از شاخههای زبان شناسی است که به بررسی معنا در بافت کلام میپردازد. در این جستار سعی بر آن است تا به بررسی معنا شناسی اوزان افعال در قرآن کریم بپردازیم. مطالعه روابط در درون این حوزه معنایی، شامل کشف وزنهای اشتقاقی و حوزههای معنایی صرفی و سپس یافتن پیوند معنایی میان این اوزان است. در پژوهشهای معناشناسی و تصریفی این قاعده روشن است که ساختار و معنا با یکدیگر در تع...
متن کاملمعنا شناسی مدّ در قرآن کریم
یکی از ابعاد اعجاز قرآن کریم اعجاز بیانی است. موسیقی بر آمده از عبارتهای قرآن به نحوی است که معانی را در چشم خواننده مجسّم مینماید. این پژوهش مبتنی بر این پرسش است که با توجّه به این حقیقت که چینش و نظم آهنگ واژههای قرآن کریم در خدمت اعجاز بیانی است، آیا میتوان پدیدهی مدّ را که در بسیاری از عبارتهای قرآنی خود نمایی میکند جزئی از اعجاز بیانی قرآن به حساب آورد؟ آیا میتوان مقولهی مدّ را از زا...
متن کاملمعنا شناسی سکینه در قرآن کریم
قرآن کریم در شش آیه، از نزول «سکینه» از سوی خدا بر پیامبر(ص) و مؤمنان و در آیات دیگری با مشتقات همین واژه از سکینه بودن امور دیگری برای انسانها سخن گفته است. آیا «سکینه» در آیات ششگانه با سکینهای که از امور دیگر برای انسانها حاصل می شود از یک سنخ است؟ یا آنکه میان آنها تفاوت ماهوی وجود دارد؟ این تحقیق با روش استنادی، تحلیلی و با مراجعه به تفاسیر و بررسی و نقد آراء مفسِران در باب چیستی حقیقت ...
متن کاملمعنا شناسی و سیر تطور واژه «موت» در قرآن کریم
چکیده شناخت آخرین کتاب الهی و معجزه جاوید پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله در گرو شناخت صحیح و درست تک تک واژههای آن است که با در نظر گرفتن تمامی شرایط عصر نزول اعم از مخاطب، زمان و مکان نزول آیات و ... میتوان به این امر نایل آمد. واژه موت در اصل به همان معنای مشهورش یعنی مرگ است و در ابتدا نیز به همان حالت جدا شدن روح از بدن و بی حرکت شدن جسم اطلاق میشده؛ چرا که این حالت برای بشر موضوعی بو...
متن کامل«واژگان چند معنا و اهمیت آن در ترجمه قرآن کریم
زبان قرآن کریم، زبانی با معانی چند لایه و چند بطنی است که از جنبه های اعجاز آن به شمار آید. بر اساس روایات، قرآن کریم در هفت یا در برخی دیگر از روایات هفتاد بطن معنایی ست که از دیرباز نگاه قرآن پژوهان را به خود جلب نموده و تلاش هایی فراوان در جهت کشف معانی آن انجام داده اند. واژگان «چند معنا» در مصحف شریف بیش از یک معنا و مفهوم را در نهاد خود جای داده اند؛ از این رو، همواره تبلور معانی دیگر در ...
متن کاملمعنا شناسی تاریخی و توصیفی واژه «سبیل» در قرآن کریم
چکیده معنا شناسی (semantics) یکی از رهیافتهای نوین در حوزه زبان شناسی است که به مطالعه و تفسیر و نیز ترکیب کلمهها در عبارتها و جملههای خاص میپردازد. در واقع معنا شناسی کلیدی برای گشایش درهای متن کلام است. این دانش در اواسط قرن نوزدهم پا به عرصه گذاشت. ماکس مولر و میشل بریل از جمله افرادی بودند که در وضع این دانش مشارکت چشمگیری داشتند. واژه سبیل یکی از پرکاربردترین واژههای قرآنی است که...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
نوع سند: پایان نامه
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده الهیات و معارف اسلامی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023