نقش اقتدار سیاسی در حکومت شاه عباس اول (996- 1038 ه.ق)

اقتدارگرایی یکی از انواع حکومت هایی است که در تاریخ سیاسی بسیاری از کشورهای جهان حاکم بوده است. اقتدار سیاسی در تاریخ ایران به صورت استبدادی، تک محورانه و منفعت طلبانه بوده است. ریشه های عمیق اقتدار سیاسی در حکومت های ایرانی را بایست در متن فرهنگ و اجتماع ایرانیان در طول تاریخ جست. هدف از ارائه ی این پایان نامه بررسی نمودهای اقتدارگرایی در حکومت شاه عباس اول (996-1038 ه.ق) و ارتباط آن با حوزه ی فرهنگی و اجتماعی ایرانِ عصر او و حتّی پس از دوران او می باشد. این پژوهش ترسیمی از زندگی شاه عباس اول نیست، بلکه نگاهِ اقتدارگرایانه به حکومت 42 ساله ی او می باشد. از آن جا که مهم ترین عنصر اقتدارگرایی در حکومت ها استبداد است، در این پژوهش به این موضوع نیز توجّهی ویژه شده است. شاه عباس اول مقتدرترین و مستبدترین پادشاهان ایرانِ پس از اسلام است که تأثیرات زیادی را از نظر قکری و روانی در جامعه ی ایرانی به جای گذاشته است. اقتدارگرایی در حکومت او باعث شد که همه ی افراد ملزم به داشتن نگاه و اندیشه ی تک بُعدی باشند. این کار پژوهشی به روش کتابخانه ای از منابع دست اول و دوم تهیه شده است. با گردآوری و تحقیق در منابع عصر عباس اول زمینه ها، نقش و پیامدهای اقتدار سیاسی در حکومت او بررسی شده است. یافته های حاصل از این بررسی نشان که حکومت شاه عباس اول اقتدارگرایی مطلق بوده است. سردار کُشی، فرزند کُشی، مجازات های سبعانه، اجبار عمومی برای برگزاری جشن ها، استفاده ی ابزاری افراد بسیار در شکارگاه ها، قتل عام ها، تفرقه افکنی و ترویج فرهنگ تملّق و چاپلوسی و خرافه پروری از مهم ترین نمودهای اقتدارگرایی در حکومت شاه عباس اول بوده است. بنابراین علی رغم برخی دیدگاه های افراطی و عجولانه نسبت به حکومت شاه عباس اول، معضلات و مشکلات فرهنگی و اجتماعی بسیاری در دل این حکومت روئید و شاخ و برگ هایش در دوران های پس از او نیز سَر برآورد.