تصویرپردازی ازفرهنگ اداری حاکم برسازمان های مطلوب درپرتوسیره وگفتارعلوی

چکیده: سازمان ها به مثابه یکی از مهم ترین عوامل موثر بر تحول جامعه، سالیان درازی است که در جامعه انسانی نقش های مهمی را برعهده گرفته و به تدریج آن را به سوی جامعه سازمانی سوق داده اند؛ بدین ترتیب سازمان هایی بی روح، که همراه کارکردهای خاص خود، کژکارکردهای بسیاری را به جامعه تحمیل می کنند بر جوامع انسانی حاکم شده اند. تاکید بر عقلانیت ابزاری و مغفول ماندن عقلانیت جوهری در سازمان ها، موجب شده است که در عصر کنونی، بقاء به مهمترین دغدغه و هدف این سازمان ها تبدیل گردد و آن ها را به سیستم های اجتماعی منفعلی مبدّل سازد که خود را با محیط تطبیق می دهند تا باقی بمانند. این همه موجب گردیده است که انسان های قابل و لایقِ مقام خلیفه الهی، در قفس آهنین مخلوقات خویش گرفتار گشته و از خود بیگانه شوند. در این میان فرهنگ سازمان به عنوان یکی از مهم ترین اجزای آن، نسبتی همانند روح به بدن را در سیستم های اجتماعی برعهده دارد و نقش مهمی در شکل گیری، راه بری و ایجاد کارکردها و کژکارکردها ایفا می کند؛ محقق در این مقال، با امعان نظر به نقش غیر قابل انکار فرهنگ سازمانی، بر آن بوده است تا با بهره گیری از رویکردی هنجاری و مبتنی بر هستی شناسی و شناخت شناسی حق مدار، تصویری بصیرت بخش از فرهنگ سازمانی مطلوب را ترسیم نموده و گامی درخور در جهت بازگرداندن سازمان ها به مسیر فطری انسان ها بردارد. برای تحقق این مهم، منابع تحقیق به سیره و گفتار قرآن ناطق، علی علیه السلام و علی الخصوص نهج البلاغه منحصر بوده است . در این پژوهش، روش دستیابی به حقیقتِ فرهنگ سازمان ها، تحلیل محتوا و روش تحلیل منطقی بوده است و البته در روایی سنجی یافته های تحقیق از روش دلفی و نظرسنجی خبرگان بهره گرفته شده است. گزاره های نهایی حاصل از مراجعه به سیره و گفتار علوی در قالب دو دسته ی اصول و مفروضات، و ارزش ها دسته بندی گردید و به طور کلی یک اصل(اصل توحید) و شش ارزش (ارزش های هدف مداری، عدم تقدم بر خدا و رسول و ولایت مداری، آخرت گرایی و ذمّ دنیاطلبی، تعلّم و تعقّل و تعلیم، وظیفه مداری و امر به معروف و نهی از منکر) استخراج شد. در ادامه سه مدل فرهنگ از منظر جامعه شناسی سازمانی، مدل فرهنگ از منظر سازمانی، و مدل فرهنگ سازمانی بر اساس این مفروضات و ارزش ها ارائه گردید، و در انتها، ویژگی های سازمان های متعهد به الزامات فرهنگ اداری حق مدار براساس نهج البلاغه مطرح گردید. واژگان کلیدی: تصویرپردازی، فرهنگ اداری، سازمان مطلوب، امام علی علیه السلام