مالیات بر ارزش افزوده و چالش های پیش روی آن

مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات بر مصرف کالا و خدمات است که مبنای آن تفاوت بین میزان فروش و خرید کالا وخدمات است. درسیستم مالیات بر ارزش افزوده، مودیان مالیاتی باید ضمن ثبت نام خود در ادارات امورمالیاتی هرساله نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی اقدام نموده و علاوه بردریافت شماره اقتصادی نسبت به تنظیم فاکتورفروش وثبت شماره اقتصادی خود در فاکتوراقدام نماید. مأمورین مالیاتی باید ضمن دریافت اظهارنامه مالیاتی نسبت به رسیدگی به دفاترو فاکتورهای فروش اقدام نموده وازآن طریق مالیات سالانه مودیان را تشخیص دهند. درسیستم مالیات برارزش افزوده مسئله فرارمالیاتی بسیارحائزاهمیت می باشد. عدم ثبت نام برخی مودیان مالیاتی و عدم شناسائی آنان توسط واحدهای مالیاتی باعث می شودتا همیشه عده ای با ایجاد تشکیلات درآمدی زیرزمینی ، فرارمالیاتی داشته وهریک به نوبه خود ضربه ای به سیستم درآمدهای مالیاتی وارد نمایند.باتوسعه فرهنگ مالیاتی مشکلی درزمینه وصول مالیات وجود نخواهدداشت.برخی ازمنابع مالیات بردرآمدارزش افزوده که درسایرکشورهامورداستفاده قرارمیگیردمتاسفانه درکشورماقابل استفاده نمیباشدازجمله درآمدهای تامین اجتماعی است که درسایرکشورهاازمنابع پردرآمدوبسیارمهم محسوب میشودولی درکشورماکارآئی ندارد.درکشورهای اروپائی وآمریکا مالیات برارزش افزوده از 17 تا22 درصدمتغیراست امادرکشورمامالیات برارزش افزوده از 3 درصدآغازشده وبرای سال 1392 بالغ بر6 درصدمیباشد.وقراراست تاباافزایش یک درصد درسال نرخ این مالیات نهایتابه 8 درصدبرسد.یگانه شدن مالیاتهاومحدودیت آنهابه مالیات برارزش افزوده گامی است درجهت شفاف سازی مالیاتی که دربعدفرهنگ مالیاتی وارزش اجتماعی آن بسیارحائز اهمیت میباشد.فرارمالیاتی باتوجه به قیدهای اخلاقی افرادصورت میگیردنه بخاطرریسک گریزی افراد.فرارمالیاتی باعث کاهش عرضه کارورفاه اقتصادی وافزایش هزینه سرمایه میشود.فساددرجاهائی که بوروکراسی بیشترباشدقوی تربوده وممکن است درنتیجه عوامل اجتماعی افزایش یابد. برقراری سیستم جرائم مالیاتی جهت متخلفین مالیاتی که دارای فرار می باشند باعث می شود تا مودیان مالیاتی سعی در بهبود فرهنگ مالیاتی خود داشته و به موقع به وظائف خود عمل نمایند. به این ترتیب عدالت مالیاتی برقرارشده و می توان روی درآمدهای مالیاتی بعنوان بخشی از درآمدهای ملی حساب کرد. تأمین درآمدهای مالیاتی از مبانی رشد اقتصادی است که برای کشورهای درحال توسعه ای نظیر ایران از اهمیت بالائی برخوردار است. بااستفاده ازتجارب مالیاتی میتوان گامهای موثری درجهت وصول هرچه بیشترمالیاتهابرداشته وامکان رسیدن به توسعه اقتصادی وافزایش سرمایه کذاری دولتی رافراهم نمود.