اثر تراکم کاشت و دور آبیاری بر برخی ویژگی های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گل مکزیکی (.agastache foeniculum l)

تنش خشکی یکی از مهم ترین عوامل محیطی کاهش دهنده رشد و تولید گیاهان در جهان می باشد. متأسفانه اطلاعات موجود در زمینه عکس العمل گیاهان دارویی به تنش خشکی و سایر عوامل مهم تأثیر گذار بر مصرف آب توسط این گیاهان (نظیر تراکم کاشت گیاه) بسیار اندک است. بنابراین به منظور مطالعه اثرات فواصل مختلف آبیاری (5، 10 و 15 روز) و تراکم کاشت (فواصل دو بوته روی ردیف 15، 20 و 25 سانتی متر با فاصله ثابت 30 سانتی متر بین دو ردیف) بر برخی ویژگی های مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گل مکزیکی (آگاستاکه)، یک آزمایش مزرعه ای بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که رژیم های آبیاری اثرات معنی داری بر تمام صفات مورد مطالعه داشته اند. با افزایش فواصل آبیاری، صفات رویشی (ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد و سطح برگ، تعداد شاخه های جانبی و عملکرد پیکر رویشی تر و خشک)، محتوی نسبی آب برگ و عملکرد اسانس کاهش یافت در حالی که دمای برگ، محتوی کلروفیل برگ، انباشت پرولین و قندهای محلول کل، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی (گایاکول پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز)، مقدار مالون دی آلدهید و محتوی اسانس افزایش نشان داد. فواصل آبیاری تأثیر معنی داری بر فعالیت آنزیم کاتالاز نداشتند. اثرات تراکم کاشت گیاه فقط بر برخی از صفات رویشی (نظیر قطر ساقه، تعداد برگ، تعداد شاخه های جانبی، عملکرد پیکر رویشی تر و خشک) و عملکرد اسانس معنی دار بود. نتایج آنالیز اسانس توسط دستگاههای گاز کروماتوگرافی (gc) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (gc/ms) نشان داد که متیل کاویکول، لیمونن و ان- دکانول ترکیبات عمده موجود در اسانس بودند. بیشترین (13/93 درصد) و کمترین (47/87 درصد) مقدار متیل کاویکول به عنوان جزء غالب اسانس به ترتیب در فواصل آبیاری 10 روز و فاصله کاشت 15 سانتی متر و فواصل آبیاری 15 روز و فاصله کاشت 25 سانتی متر بدست آمد. در مجموع یافته های این تحقیق نشان داد که شرایط کم آبی اثرات نامطلوبی بر تولید بیوماس و اسانس گل مکزیکی دارد و افزایش تراکم کاشت فقط با افزایش فواصل آبیاری تا حد 10 روز قادر به جبران کاهش عملکرد اسانس می باشد.