مطالعه تطبیقی مفهوم و ضابطه عیب در حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین المللی کالا

در دنیای تجارت ارائه کالای معیوب توسط فروشنده آثار متفاوتی را بر قرارداد می گذارد. از این رو شایسته است که بتوانیم مفهوم دقیق کالای معیوب را در یابیم. در حقوق ایران، فقها چهار مفهوم متفاوت را برای تشخیص عیب انتخاب نموده اند. یکی از مهمترین این مفاهیم عبارت است از اینکه هر زیاده یا نقصان از اصل خلقت عیب می باشد. برخی به این دیدگاه ایراد گرفته اند که جامع نمی باشد زیرا برای تشخیص عیب در کالاهای دست ساز بشر که خلقت اصلی ندارد، مناسب نیست. برخی از فقها معتقدند هر نقیصه ای در کالا که موجب کاهش قیمت کالا گردد، عیب است و در مقابل برخی معتقدند که تشخیص عیب را باید به عهده عرف واگذار نمود، یعنی هر ویژگی را در کالا که در نظر عرف عیب می باشد عیب تلقی نمود. قانون گذار ایران در سال 1388 با تصویب قانون حمایت از مصرف کننده هر تغییر حالتی را که موجب کاهش ارزش اقتصادی کالا گردد، عیب تلقی نمود. مطابق ماده 35 کنوانسیون بیع بین المللی هرگونه عدم مطابقت کالا با قرارداد (از نظر کمیت، کیفیت، توصیف و بسته بندی)عیب تلقی می شود. ولی مطابق قانون ایران «عدم مطابقت کالا با قرارداد» همان تخلف از شرط صفت می باشد که به موجب ماده 235 قانون مدنی، موجب خیار تخلف از شرط صفت می گردد و آثاری متفاوت از خیار عیب دارد.سازمان ملی استاندارد در ایران و سازمان های بین المللی استاندارد مانندiso یکسری استانداردهایی را برای تشخیص عیب در برخی کالاهای خاص تعیین نمودند که ضابطه ای برای تعیین عیب می باشد.