بهشت حضرت آدم (ع)

این نوشتار حاضر به بررسی این موضوع می پردازد که: بهشتی که آدم در آن می زیست، چه بهشتی بوده؟ و: آیا بهشت موعود آخرت، یا بهشت برزخی و یا از انواع بهشت دنیایی بوده، که مقررات و قوانین برزخ و آخرت بر آن حکم می راند. نویسنده در سه فصل ضمن بررسی حقیقت انسان، نفس و مراتب عالم خلقت، به تبیین موضوع پژوهش خویش پرداخته است. وی در فصل اول با اشاره به ضرورت بحث در موضوع تحقیق، پرسش های اصلی و فرعی تحقیق و فرضیه های آن را ذکر می کند. در فصل دوم ابتدا به بررسی مفهوم لغوی و اصطلاحی بهشت (جنت) پرداخته و انواع بهشت هایی که آدم می توانست در آن ها وارد یا از آن ها خارج شده باشد، اعم از بهشت دنیوی و طبیعی، بهشت موعود و خالد در آخرت و بهشت نازل شده (مرتبه پایین بهشت موعود) و ادله مربوط به اثبات و انکار هر یک را نیز شرح داده است. فصل سوم این نوشتار، به صورت مشروح به تبیین ماهیت بهشت آدم و ویژگی های آن می پردازد. نویسنده در این زمینه ابتدا به بحث درباره مراحل و مراتب تکوین عوالم پرداخته و سپس خصوصیت بهشت و جهنم را بیان می کند. ویژگی های عالم برزخ آن گاه به نسبت بین دنیا و آخرت می پردازد و ویژگی های عالم برزخ، عالم قیامت و عالم دنیا را از جهت مادی و مجرد بودن وصف کرده و اختلاف نظر عالمان مسلمان را درباره معاد و ماهیت آن بازمی گوید. وی ادله عقلی و نقلی متعددی در زمینه عنصری بودن و جسمانی بودن معاد ارائه داده و شبهه هایی همچون: شبهه اعاده معدوم، شبهه تعدد ابدان، شبهه آکل و مآکول، شبهه عدم کفایت مواد زمینی برای زنده کردن مردم و مبعوث شدن و محشور شدن آن ها و نیز آیات و روایات فراوانی را در این زمینه بررسی می کند. نگارنده در یک جمع بندی کلی، نتیجه می گیرد: بهشت آدم همان بهشت موعود بوده، وارد و خارج شدن در آن هیچ ارتباطی به ماهیت بهشت ندارد، بلکه بستگی به افراد وارد شونده در آن دارد.