بررسی نقش طول دوره همکاری حسابرس بر کیفیت صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

بررسی نقش طول دوره همکاری حسابرس بر کیفیت صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران استقلال سنگ زیربنای حرفه حسابرسی است و مورد توجه ویژه مجامع حرفه ای قرار دارد. افزایش استقلال حرفه ای حسابرس موجب اعتماد بیشتر به حرفه گردیده و زمینه توسعه و بهبود عملکردهای حرفه را فراهم می آورد. در این راستا محققین و پژوهشگران حرفه حسابداری و حسابرسی موضوع استقلال حسابرس و عوامل اثرگذار بر آن را با دقت و توجه ویژه مورد بررسی قرار داده اند. یکی از عواملی که میتواند بر استقلال حسابرس اثرگذار باشد و بدلیل اهمیت آن مورد توجه ویژه قرار گرفته است بحث طول دوره همکاری حسابرس با صاحبکار است. در اینخصوص نظرات و دیدگاه های متفاوتی توسط محققین مختلف ارایه گردیده است. از یک طرف گفته می شود افزایش طول دوره حسابرسی بدلیل فراهم آوردن زمینه های بیشتر برای آشنایی با سیستمها و روشهای درون سازمانی صاحبکار موجب ارتقاء کیفیت حسابرسی با گذشت زمان می شود و از طرف دیگر گفته می شود که افزایش طول دوره همکاری بدلیل ایجاد ارتباط صمیمانه بین صاحبکار و حسابرس زمینه چشم پوشی از اشتباهات در گزارشهای مالی صاحبکار را فراهم می آورد. این موضوع در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار می گیرد. تعداد 100 شرکت در فاصله زمانی سالهای 1387-1378 انتخاب و شاخص اقلام تعهدی غیرعادی سود که نشاندهنده میزان دستکاری عمدی در سود گزارش شده توسط شرکتهاست و توسط داو جونز ارایه گردیده است بعنوان شاخص ارزیابی کیفیت گزارشهای حسابرسی و به تبع آن صورتهای مالی محاسبه می شود. سپس با استفاده از آزمون تحلیل همبستگی و رگرسیون خطی رابطه بین افزایش طول دوره حسابرسی و اقلام تعهدی غیرعادی سود سنجیده می شود. همچنین متغیرهایی مانند درجه اهرم مالی، جریان نقد عملیاتی، اندازه شرکت، سود یا زیان و ... بر کیفیت صورتهای مالی بعنوان متغیرهای کنترلی مورد بررسی قرار گرفت. فرضیه اصلی تحقیق آن است که طول دوره حسابرسی با کیفیت صورتهای مالی رابطه معنادار غیر مستقیم دارد. همچنین در بخش دیگر با توجه به الزام در آیین رفتار حرفه ای مبنی بر محدودیت 5 ساله در طول همکاری مستمر حسابرس با مشتری، این مساله که افزایش طول دوره همکاری حسابرس بیش از 5 سال کیفیت صورتهای مالی را کاهش می دهد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد که طول دوره همکاری حسابرس با صاحبکار بر کیفیت گزارشات حسابرسی و صورتهای مالی اثر دارد. بطوری که افزایش دوره حسابرسی مستمر با کاهش کیفیت صورتهای مالی همراه است. همچنین افزایش طول دوره حسابرسی به بیش از 5 سال کیفیت گزارشات حسابرسی را کاهش می دهد. بنابراین در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نیز کیفیت حسابرسی و استقلال حسابرس با افزایش طول دوره حسابرسی کاهش می یابد.