تحلیل زبان شناسی اشعار سیمین بهبهانی بر اساس نظریه یاکوبسن

تعریف جامع و مانع زبان عبارت است از مجموعه ای از قواعد که به آن دستور یا (گرامر) می گویند و نیز تعدادی از واژه که واژگان زبان را تشکیل می دهد ، بنابراین زبان یک نظام است. (باطنی، 1385: 73) زبان شناسی به بررسی ساختار و تغییر و تحولات واژه نحوه جزای جمله و آواشناسی می پردازد. رومن یاکوبسن، زبان شناس و منتقد مکتب فرمالیسم و ساختار گرایی، مهم ترین هدف زبان را ایجاد ارتباط می داند سپس نظریه ی نقش های زبان را مطرح می کند. در هر ارتباط پیامی انتقال پیدا می کند، حال اگر جهت گیری پیام به سوی خود پیام باشد به نقش ادبی زبان با نقش شعری آن تعبیر می کند، ولی کارکارد ادبی پیام را آگاهی به جنبه ی زبان شناسی پیام می داند. یاکوبسن در ادامه، نظریه ی زبان شعر را مطرح کرد. زبان شعر یک گونه ی زبانی است که از یک ساخت تجربی و معنایی ویژه سخن می گوید و صورت آن از معنایش جدایی ناپذیر است. نظریه ی یاکوبسن ریشه در بحث هوسرل و سوسور دارد. وی مانند آنها متن ادبی را از محیط و شرایط پدید آمدن آن جدا کرده و در داخل متن بررسی می کند. در واقع روش بررسی زبان شعر، روش مطالعات زبان شناختی است، در شعر به بررسی آوایی، لغوی، نحوی و وزنی پرداخته می شود. در این رساله اشعار سیمین بهبانی، براساس نظریه یاکوبسن بررسی می شود. ابتدا کلیاتی درباره ی زبان شعر، مطرح می شود. سپس به بررسی شعر بهبهانی از نظر زبان شناسی می پردازد و علاوه بر آن به جنبه های نوآورانه ی سیمین در ساخت غزل پرداخته شده است. علا وه بر آن ویژگی های زبانی جایگاه سیمین بهبهانی را در تحول زبان و محتوای شعر فارسی نشان می دهد. در نهایت به این نتیجه می رسد که کاربرد اوزان تازه و ابداع اوزان جدید در غزلیات سیمین بسیار است. گزینش واژگان سیمین براساس مجاز، ایجاز، خلق واژه ها و ترکیبات زبانی و آوایی است. نحو سیمین ساده است و عبارات و جملات را که در کلام عادی به کار می رود در اشعار خود به کار می گیرد تا جاییکه دامنه ی کار به بی استفاده ماندن فعل کشیده می شود. این رساله به روش توصیفی و مبتنی بر مطالعه ی کتابخانه ای و براساس نظریه ی زبان شناختی یاکوبسن صورت می گیرد.