بررسی تأثیر خشکسالی هیدرولوژیکی و هواشناسی بر کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت جیرفت)

با توجه به اهمیت زیاد منابع آب زیرزمینی در کشور، بررسی خشکسالی های هیدروژئولوژیکی و رفتارسنجی افت سطح آب های زیرزمینی در راستای ارائه راهکارهای حفاظت و مدیریت مناسب منابع حیاتی آب ضروری است. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر خشکسالی هیدرولوژیکی و هواشناسی بر کمیت و کیفیت آب های زیرزمینی دشت جیرفت در دوره آماری 22 ساله(1390-1369) است. در این تحقیق با استفاده از داده های بارش، دبی رودخانه، سطح ایستابی و شوری آب های زیرزمینی شاخص های spi، rdi، sdi، gri و seci به صورت سالانه و سری زمانی ماهانه محاسبه و رابطه بین این شاخص ها بررسی گردید. نتایج نشان داد که با افزایش دوره مورد بررسی به صورت سری زمانی، ماهانه تداوم دوره های ترسالی و خشکسالی واضح تر و در عوض تعداد آنها کمتر شده است. همچنین قدر مطلق ترسالی ها در دوره های زمانی مختلف بیش تر است، که نشان می دهد در منطقه جیرفت حاکمیت ترسالی ها بیشتر بوده است. مقایسه شاخص ها نشان داد تأخیر زمانی خشکسالی اقلیمی (spi) بر خشکسالی هیدرولوژیکی (sdi) بیانگر تأخیر زمانی شش تا نه ماه می باشد. خشکسالی هیدرولوژیکی با میزان همبستگی 78/0 در سطح یک درصد بیشترین همبستگی را با شاخص خشکسالی آب های زیرزمینی دارد. خشکسالی های اقلیمی اخیر نیز بر روی شاخص های خشکسالی آب های زیرزمینی و همچنین شاخص استاندارد شده هدایت الکتریکی اثر داشته به نحوی که در طی دوره آماری مذکور بطور متوسط حدود 14 متر افت سطح آب در کل دشت جیرفت اتفاق افتاده و شوری(ec) در حدود 511 میکروموس بر سانتی متر افزایش یافته که ضرورت مدیریت صحیح و بحرانی را ایجاب می کند. با مقایسه شاخص gri و spi مشاهده می شود که خشکسالی هیدروژئولوژیکی با یک تأخیر 24 ماهه نسبت به خشکسالی هواشناسی اتفاق می افتد که این امری طبیعی است. همچنین با کاهش شاخص gri مقدار شاخص استاندارد شده هدایت الکتریکی افزایش یافته است این امر به این مفهوم است که افت سطح آب زیرزمینی باعث افزایش شوری آب زیرزمینی شده است.