بررسی اثرات ضد میکروبی و تجزیه زیستی نفت خام ‏توسط سیانوباکتری ها

سیانوباکتری‎ ‎ها قدیمی‎ ‎ترین پروکاریوت‎ ‎های فتوسنتز‎ ‎کننده روی زمین می‎ ‎باشند. این میکروارگانیسم ها در سال های ‏اخیر به دلیل پتانسیل استفاده در بیوتکنولوژی و به عنوان منبعی از ترکیبات ضدمیکروبی مورد توجه قرارگرفته‎ ‎اند. ‏نفت خام و اجزای تشکیل دهنده آن یکی از مهمترین آلاینده های آلی محیط زیست اند که وجود آنها در طبیعت ‏نگران کننده است. روش های‎ ‎مختلفی‎ ‎برای‎ ‎پاکسازی‎ ‎آلودگی های‎ ‎نفتی‎ ‎وجود‎ ‎دارد. در حال حاضر تجزیه زیستی ‏یکی از کارآمدترین و مقرون به صرفه‎ ‎ترین روش ها در رفع آلودگی های نفتی به حساب می آید. با توجه به مقاومت ‏روز افزون میکروارگانیسم ها به آنتی بیوتیک ها و همچنین ‏گسترش آلودگی های نفتی در نواحی متعددی از دنیا، ‏شناسایی و بررسی پتانسیل ضد میکروبی سیانوباکتری ها و همچنین پتانسیل آنها در حذف آلودگی های نفتی دارای ‏اهمیت خاصی می باشد. سویه های سیانوباکتری مورد استفاده در این پژوهش از پژوهشکده علوم پایه کاربردی ‏جهاد دانشگاهی تهیه شدند‏. عصاره گیری‎ ‎به‎ ‎روش‎ ‎وال و همکاران (2001) صورت‎ ‎گرفت. به منظور بررسی اثر ‏ضدمیکروبی سیانوباکتری ها از روش انتشار در دیسک استفاده شد. مقدار ‏mic‏ با استفاده از روش براث ‏میکرودیلوشن تعیین گردید. از 11 نوع آنتی بیوتیک رایج مصرفی به عنوان کنترل مثبت و از دی متیل ‏سولفوکساید10 درصد به عنوان کنترل منفی استفاده شد. برای بررسی توانایی سیانوباکتری ها در تجزیه ی زیستی ‏نفت خام از روش آنالیز کروماتوگرافی گازی استفاده شد. نتایج نشان داد که از بین سه گونه سیانوباکتری مورد ‏بررسی بیشترین فعالیت ضدباکتریایی را عصاره های متانولی و اتری ‏fischerella ambigua‏ و بیشترین اثر ضد ‏قارچی را عصاره متانولی سیانوباکتری ‏fischerella ambigua‏ داشت. عصاره اتری ‏fischerella ‎ambigua‏ بیشترین تاثیر را بر روی باکتری های استاندارد استافیلوکوکوس اورئوس (‏ptcc 1112‎‏) و ‏استافیلوکوکوس اپیدرمیس (‏ptcc 1114‎‏) داشت. همچنین بیشترین اثر ضد قارچی عصاره متانولی این ‏سیانوباکتری علیه قارچ راینکوسپوریوم سکالیس بود. نتایج نشان داد که اثرات ضدباکتریایی علیه باکتری های گرم ‏مثبت بیشتر از باکتری های گرم منفی بود و میزان تاثیر عصاره ها با غلظت عصاره رابطه مستقیم دارد. نتایج حاصل ‏از کروماتوگرافی گازی نشان داد که سیانوباکتری ‏schizothrix vaginata‏ دارای بالاترین پتانسیل در تجزیه ‏زیستی نفت خام است، به طوری که می تواند 98/93 درصد نفت خام را تجزیه کند. نتایج حاصل از این پژوهش ‏می تواند بیانگر پتانسیل سیانوباکتری ‏schizothrix vaginata‏ برای استفاده از آن به عنوان شاخصی جهت تجزیه ‏زیستی آلودگی های نفتی در مناطق آلوده باشد.‏ همچنین با توجه به اثرات قابل توجه عصاره های حاصل ‏ازسیانوباکتری ‏fischerella ambigua، به نظر می رسد که این سیانوباکتری می تواند منبع غنی از متابولیت های ‏ثانویه با خاصیت ضدباکتریایی و ضدقارچی باشد و می توان از آن به عنوان دارو در کنترل و مهار بسیاری ار ‏بیماری ها استفاده نمود که بررسی بیشتر اثرات آن مستلزم مطالعات بیشتراست.‏