ارزیابی اثرات کودهای بیولوژیک، آلی و معدنی نیتروژن بر خصوصیات کمی و کیفی سه اکوتیپ بزرک (linum usitatissimum l.) در شرایط مزرعه ای

نظر به اهمیت نقش عنصر نیتروژن بر خصوصیات کمی و کیفی دانه روغنی بزرک، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در سال 1391 انجام شد. سه اکوتیپ مختلف بزرک ایرانی، فرانسوی و کانادایی به عنوان فاکتور اول و پنج نوع مختلف کودی شامل اوره، آزومین، نیتروکسین، سوپرنیتروپلاس و شاهد بعنوان فاکتور دوم در این آزمایش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اکوتیپ ها و تیمارهای کودی اثر معنی دار بر تمامی صفات اندازه گیری شده شامل ارتفاع، تعداد برگ، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن تر و وزن خشک اندام هوایی، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد پروتئین، درصد روغن، شاخص برداشت و سرعت رشد محصول (cgr) داشت. اکوتیپ بزرک ایرانی بلندترین ارتفاع، عملکرد دانه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت را داشت. با این حال، بیشترین تعداد برگ، تعداد شاخه فرعی، تعداد کپسول در بوته، وزن تر و وزن خشک اندام هوایی در اکوتیپ فرانسوی دیده شد و بین اکوتیپ ها از نظر قطر ساقه، تعداد دانه در کپسول، درصد روغن و درصد پروتئین اختلاف معنی داری دیده نشد. کود شیمیائی اوره بلندترین ارتفاع، تعداد برگ، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی، تعداد کپسول در بوته، وزن تر و خشک اندام هوایی، عملکرد دانه و درصد پروتئین داشت. بیشترین شاخص برداشت و درصد روغن در کود زیستی سوپرنیتروپلاس دیده شد. اثر متقابل اکوتیپ در تیمارهای مختلف کودی نیز در صفات ارتفاع، تعداد برگ، تعداد کپسول در بوته، وزن خشک اندام هوایی، شاخص برداشت و درصد روغن معنی دار شد. لذا کاربرد کود زیستی در مقایسه با سایر کودهای بکار رفته در این آزمایش اگرچه عملکرد کمتری نسبت به کود شیمیایی اوره داشته ولی در مقایسه با تیمار شاهد (بدون کود) در تمامی صفات نتایج قابل قبولی تولید کرده که به حفظ پایداری خاک و تولید کمک می کند.