تاثیر شاخص های توسعه شهری بر کیفیت زندگی

کیفیت زندگی از جمله مسائل مهمی است که ابتدا با گسترش همه جانبه ی فناوری و فرایند صنعتی شدن در کشورهای غربی مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. شهرنشینی نیز گذار یک جامعه از زندگی روستایی به زندگی در شهرها است. با رشد علوم و تکنولوژی، روز به روز افراد بیشتری از روستاها مهاجرت کرده و در شهرها ساکن شده اند که این همزمانی تغییر مکان زندگی و تغییر شغل باعث توسعه شهری شده است. از آنجایی که امروزه افراد برای دستیابی به امکانات بیشتر، زندگی در شهرها را ترجیح می دهند این افزایش جمعیت شهرنشین از یک سو باعث ایجاد صرفه های اقتصادی برای شکل گیری امکانات جدید شده است و از سوی دیگر سبب ایجاد مشکلات و محدودیت هایی همچون آلودگی محیط زیست و افزایش جرم و جنایت می شود. بنابراین منافع و مشکلات ناشی از توسعه شهری کیفیت زندگی ساکنین شهرها را تحت تأثیر قرار می دهند. لذا هدف این پژوهش بررسی اثر شاخص های توسعه شهری بر کیفیت زندگی در سی استان کشور و در سال های 1385 و 1390 می باشد. برای شاخص سازی کیفیت زندگی، با تکیه بر نظریه نیازهای انسانی مازلو 15 زیرشاخص برای کیفیت زندگی درنظر گرفته شده که هر زیرشاخص از جمع اثرات مثبت و منفی معیارهای بی مقیاس شده ای، که برای آن شاخص تعریف شده، بدست آمده است. سپس این 15 زیرشاخص به سه دسته طبقه بندی شده اند و از میانگین حسابی هر دسته یک شاخص کلی برای کیفیت زندگی حاصل گردیده است. توسعه شهری نیز خود از طریق رشد تعداد شهرها و نرخ شهرنشینی و شکل آن نیز از طریق شاخص هیرشمن- هرفیندال مورد بررسی قرار گرفته است. بعد از محاسبه شاخص های توسعه شهری، اثر این شاخص ها بر سه شاخص کیفیت زندگی با روش ols مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از تخمین مدل ها بخوبی گویای این موضوع است که کیفیت زندگی تحت تأثیر شاخص های توسعه شهری قرار دارد بطوریکه شاخص تعادل اجتماعی بیشترین تأثیرپذیری و رشد تعداد شهرها بیشترین اثرگذاری را داشته است. اثر رشد شهرنشینی و تعداد شهرها در هر دو سال هم جهت و اثر شهرنشینی و رشد تعداد شهرها نیز خلاف جهت هم بوده است. شاخص هیرشمن- هرفیندال نیز تنها در سال 1390 بر کیفیت زندگی اثر داشته است.