بررسی اثر کمیت و کیفیت نور بر ویژگی های رشدی گیاه لیسیانتوس (eustoma grandiflorum) و مریم گلی(salvia officinalis)

گیاهان زینتی به دلیل زیباسازی محیط و ایجاد حس آرامش در انسان، در طراحی فضای سبز جایگاه ویژه ای دارند. در میان این عناصر زنده، گل های چندساله مانند لیسیانتوس و مریم گلی از اهمیت خاصی برخوردار هستند. از عوامل موثر بر رشد گیاهان شرایط نوری متناسب با نیاز گیاه می باشد. اغلب گل های بستری مراحل اولیه رشد تا گلدهی را در زیر پوشش های پلاستیکی سپری می کنند و سپس به فضای سبز منتقل می شوند. با توجه به عدم وجود اطلاعات کافی در ارتباط با پوشش های گلخانه ای در ایران و نقش آنها در تغییر کمیت و کیفیت نور، که از عوامل مهم محدود کننده تولید مطلوب گل های زینتی در ایران می باشد این پژوهش با هدف بررسی تاثیر پوشش های مختلف گلخانه ای و سایه دهی، بر خصوصیات گلدهی و بهبود خواص کیفی و کمی گل لیسیانتوس و مریم گلی به عنوان یک گیاه بستری انجام شد. بدین منظور آزمایشی طی سال های 1391 و 1392 در گلخانه های احداث شده در ضلع جنوبی گلخانه آموزشی- پژوهشی دانشگاه صنعتی اصفهان در قالب دو آزمایش به صورت طرح کاملاً تصادفی یه ترتیب با 6 تیمار و 3 تکرار و نیز 3 تیمار و 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش اول شامل چهار نوع پوشش پلاستیک پلی اتیلن کم چگال با صفر، سه، پنج و هشت درصد ماده افزودنی ضد اشعه ماوراء بنفش با ساختار یکسان، سایه 50 درصد و فضای باز (بدون پوشش) و تیمارهای آزمایش دوم شامل پوشش پلاستیک با 12 درصد ماده افزودنی ضد اشعه ماوراء بنفش با ساختار متفاوت از پوشش های آزمایش اول، سایه 50 درصد و فضای باز (بدون پوشش) بودند. نتایج آزمایش اول برای گیاه لیسیانتوس نشان داد که تیمار پوشش پلاستیک با 8% ماده افزودنی ضد اشعه ماوراء بنفش باعث افزایش معنی دار شاخص های مورفولوژیک گیاه شامل قطر طوقه، وزن تر وخشک اندام هوایی، هدایت روزنه ای، تعرق و وزن تر ریشه شد. نتایج آزمایش دوم برای گیاه لیسیانتوس نشان داد که تیمار پوشش پلاستیک با 12 % ماده افزودنی ضد اشعه ماوراء بنفش در مقایسه با تیمار شاهد (فضای باز) و سایه 50% شاخص های قطر طوقه و هدایت روزنه ای آب را افزایش داد. نتایج آزمایش اول برای گیاه مریم گلی نشان داد که تیمار پوشش با 8% ماده افزودنی ضد اشعه ماوراء بنفش سبب شد وزن خشک اندام هوایی و تعرق افزایش یابد. نتایج آزمایش دوم برای گیاه مریم گلی نشان داد که تیمار پوشش پلاستیک با 12% ماده افزودنی ضد اشعه ماوراء بنفش در مقایسه با تیمار شاهد (فضای باز) و سایه 50% سبب افزایش معنی دار شاخص وزن تر و خشک ریشه شده است و ارتفاع بوته و طول گل آذین را کاهش داده است. مریم گلی های پرورش یافته تحت تیمار تیمار پوشش پلاستیک با 12 % ماده افزودنی ضد اشعه ماوراء بنفش در مقایسه با دیگر تیمارها، گیاهانی کم ارتفاع با تعداد شاخه های زیاد ایجاد نموده است. در مجموع به نظر می رسد در مقایسه تیمارهای پوشش پلاستیک از صفر تا 8% ماده افزودنی ضد اشعه ماوراء بنفش، تیمار فضای باز و سایه 50%، پرورش لیسیانتوس پاکوتاه و مریم گلی با تیمار پوشش پلاستیک 8% ماده افزودنی ضد اشعه ماوراء بنفش،و در مقایسه تیمار پوشش پلاستیک با 12 % ماده افزودنی ضد اشعه ماوراء بنفش با تیمار فضای باز و سایه 50%، تیمار پوشش پلاستیک با 12 % ماده افزودنی ضد اشعه ماوراء بنفش شرایط بهتری را فراهم نموده است. نتایج این آزمایش نشان داد که پس از گذشت دو سال استفاده از این پوشش ها، به دلیل کاهش گذر نور توسط پوشش 8% این پوشش برای پرورش گل لیسیانتوس پاکوتاه به عنوان بهترین پوشش توصیه می شود. همچنین با توجه به افزایش گذر نور توسط پوشش پلاستیک با 12 % ماده افزودنی ضد اشعه ماوراء بنفش، این پوشش برای پرورش مریم گلی بهترین پوشش در شرایط اقلیمی اصفهان می باشد.