تاثیر جنگلکاری بر روند بیابان زدایی در شهرستان شوش

در سال های اخیر بیابان زایی انسانی ابعاد و شدت گسترده ای یافته و پیامد های نامطلوبی در بهره برداری و مدیریت منابع طبیعی ایجاد کرده است. مقابله با این فرایند مستلزم شناخت عوامل موثر بر بیابان زایی و تعیین مهمترین راه مقابله با آن است. مهمترین هدف این تحقیق ارزیابی اثر جنگل کاری به وسیله گونه های بومی و غیر بومی بر روند بیابان زدایی در شهرستان شوش است. برای این منظور از چهار شاخص تنوع زیستی، عناصرتغذیه ای خاک، سطح آب های زیرزمینی و رطوبت خاک استفاده شد. برای این منظور سه منطقه در شهرستان شوش انتخاب شد. منطقه اول طرح جنگل کاری یادمان شهدا که به وسیله سه گونه کهو، کنار و اکالیپتوس کشت شده است و منطقه دوم طرح ییابان زدایی فرحان کبر که فقط به وسیله گونه کهور کشت شده است. و در نهایت منطقه فتح المبین که به عنوان منطقه بیابانی شاهد در نظر گرفته شده است. در هر کدام از این سه منطقه ، پنج نقطه به طور تصادفی سیستماتیک در نظر گرفته شد که در هر نقطه پوشش گیاهی و نمونه خاک و لاشبرگ برداشته شد. با استفاده از پوشش گیاهی شاخص های تنوع زیستی، شانون وینر، سیمپسون و یکنواختی تعیین گردید. عوامل خاک نیز شامل وزن مخصوص ظاهری، بافت خاک ، هدایت الکتریکی، اسیدیته خاک ، اندازه گیری مواد آلی، ازت کل، فسفر و پتاسیم قابل جذب نیز تعیین شد. همچنین ضخامت لاشبرگ به وسیله خط کش و سطح آب های زیر زمینی نیز با استفاده از دستگاه عمق یاب اندازه گیری شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که شاخص های تنوع زیستی شانون وینر ، سیمپسون و یکنواختی در سه منطقه با هم اختلاف معنی داری داشتند. بطوری که طرح جنگل کاری یادمان از میزان بیشتری نسبت به سایر مناطق برخورداربود اما از نظر یکنواختی سه منطقه با همدیگر اختلاف معنی داری نداشتند. همچنین نتایج آنالیز واریانس نشان داد که بین سه رویشگاه از نظر میزان عنصر پتاسیم(037/0p=)، ازت (039/0p=) ، مواد آلی (021/0p=)، و کربن(039/0p=) در خاک اختلاف معنی داری وجود دارد. بطوری که نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که خاک رویشگاه یادمان شهدا بیشترین میزان عنصر پتاسیم را دارا بوده و دو منطقه فتح المبین و فرحان کبر کمترین میزان عنصر را دارا هستند و با هم دیگر اختلاف معنی داری ندارند. علاوه بر این رویشگاه یادمان شهدا از نظر ازت قابل جذب خاک، ماده آلی و کربن بیشترین میزان را دارا بوده و دو منطقه فتح المبین و فرحان کبر از میزان کمتری برخوردار بوده و با هم دیگر اختلاف معنی داری ندارند. از طرفی دیگر نتایج آنالیز واریانس نشان داد که اختلاف معنی داری بین سه رویشگاه مورد مطالعه از نظر فسفرقابل جذب(084/0p=) وجود ندارد، هر چند که میزان این عنصر در رویشگاه یادمان شهدا بیشتر از دو منطقه فتح المبین و فرحان کبر می باشد. کلید واژه: بیابان زدایی، یادمان شهدا، فرحان کبر، فتح المبین، شاخص تنوع زیستی، شاخص سیمپسون، شاخص غنا.