ساختارگرایی و ساختارشکنی در شعرمحمدرضا شفیعی کدکنی

پایان نامه
چکیده

ساختارگرایی و ساختارشکنی به عنوان دو رویکرد تأثیرگذار به دنبال فرمالیسم در نقد ادبی قرن بیستم موفق شدند، از متن ادبی و ادبیات علمی مستقل بسازند. مهمترین اصحاب این دو رویکرد یاکوبسن، اشتروس، فوکو و ژاک دریدا بودند که نظریات آنها در کنار افرادی چون بارت و لاکان تحولی عظیم در نقد ادبی و حتی غیر ادبی ایجاد نمود. علاوه بر شناخت آراء و نظریات ساختارشکنان و ساختارگرایان پیشرو و طلیعه دار در این دو عرصه، که مقدمه و شرط لازم است، در گام دوم بررسی ساختار زیباشناختی این اشعار در حوزه های کلامی و معنایی اهداف این پژوهش را تشکیل می دهند. به عنوان روساخت زبان، به تبیین معانی ،» هزاره دوم آهوی کوهی « و » آیینه ای برای صداها « این پژوهش با قرار دادن تحلیل روابط میان اجزاء کلامی شعرهای دو مجموعه حاصل از این روابط در ژرفساخت آن می پردازد. روش اتخاذ شده ، در قالب سطوح معناشناختی، روابط جانشینی و همنشینی، و بررسی عناصر ساختاری هر شعر، شناختی کلی از وجوه زیباشناختی آنها را ارائه می دهد. در نتیجه تحلیل اشعار دو مجموعه می توان دریافت که ساختار زیباشناختی اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی بر موضوعات سیاسی د اجتماعی و در مراتب بعدی فرهنگی، تاریخی و دینی استوار است. نمادها، استعارات و مفاهیم مربوط به این درونمایه ها نیز طبعا از بسامد بالاتری برخوردارند. وجود عنصر تکرار در ساختار صوری و معنایی، و لحن انتقادی از ویژگیهای مهم ساختار این اشعار شمرده می شوند. درونمایه های اصلی نیز مرگ، مقاومت، تنهایی مردان بزرگ، وطن پرستی، بر انگیختن افکار عمومی برای رهایی از بی تفاوتی نسبت به شرایط اجتماعی و همچنین از نو ساختن جهان است. ساختارشکنی او به خصوص در رابطه با بینامتنیت و در هیأت نقیضه سازی کاملا مشهود است. در برخی موارد خاص نیز این موج ساختارشکن در عناصر زبان و ساختار اشعار )مانند شعر هویت جاری( و یا با آمیزش دو قالب نیمایی و غزل کلاسیک به جریان خود ادامه می دهد.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

نمادپردازی در شعر شفیعی کدکنی

نماد در اصطلاح ادبی یک پدیده‌ی زبانی است که بر معنایی مشخّص دلالت نمی‌کند بلکه زمینه‌ی خلق مفهومی را در ذهن خواننده ایجاد می‎کند. نمادپردازی هر چند در ادبیات کلاسیک فارسی بویژه ادب عرفانی رایج بوده است امّا شاعران نوپرداز معاصر توجّه بیشتر و جدّی‌تری به آن داشته‌اند به‌گونه‌ای که جریان سمبولیسم غنی‌ترین شاخه‌ی شعر معاصر شناخته می‌شود. علّت این امر یکی اوضاع سیاسی اجتماعی جامعه است و دیگر خاصیت چند م...

متن کامل

وحدت و انسجام در شعر شفیعی ‌کدکنی

با مطالعه و بررسی اشعار شفیعی‌‌ کدکنی می‌‌توان اصول و ارکان زیباشناسی شعر او را شناخت؛ اصول و ارکانی که مایۀ قوام زیبایی در شعر و جذابیت آن برای مخاطب می‌‌شود. اصل «وحدت» در زیباشناسی شعر شفیعی‌‌ کدکنی مهم‌‌ترین رکن است. به‌ بیان ‌دیگر، رشته‌‌هایی مرئی و نامرئی در لفظ و معنی اجزای سخن شفیعی را به هم پیوند زده و به آن‌ها پیکره‌‌ای واحد داده است و همین نکته باعث جذابیت و تأثیرگذاری بیش‌تر آن در م...

متن کامل

بررسی هنجارگریزی در شعر شفیعی کدکنی (م.سرشک)

هنجارگریزی یکی از مؤثرترین روش‌های برجستگی زبان و آشنایی‌زدایی در شعر است که بسیاری از شاعران از آن بهره برده‌اند. در شعر معاصر، نیما نقش زیادی در پایه‌ریزی این هنجارگریزی‌ها داشته است و پیروان وی نیز از این روش بسیار استفاده کرده‌اند. یکی از شاعرانی که از روش هنجارگریزی برای برجسته‌سازی شعر خود بهره گرفته است، شفیعی کدکنی(م.سرشک) است. بررسی‌های به عمل آمده در این مقاله نشان می‌دهد، شفیعی از رو...

متن کامل

کارکرد شاعرانه آرکائیسم در شعر شفیعی کدکنی

آرکائیسم، نوعی هنجارگریزی و انحراف از زبان معمول و نُرم و به کار بردن واژگان و ساختاری است که در گذشته، متداول بوده؛ اما در اشعار شاعران امروزی و معاصر، رواج چندانی ندارد. فرض محقق در این مقاله، آن است که در میان شاعران معاصر، پس از اخوان و شاملو، شفیعی کدکنی، بیش از دیگران، از این شگرد، جهت تشخص بخشیدن به زبان شعری خود، سود برده است. به همین منظور، این مقاله به بررسی این موضوع در اشعار شفیعی کد...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023