تحلیل گفتمان اخبار و سرمقاله های مبارزات انتخاباتی مجلس نهم در روزنامه های شرق و رسالت

محقق در این پژوهش درصدد است تا با استفاده از روش تحلیل انتقادی گفتمان و رویکرد فرکلاف، در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین با تکیه بر نظری? چارچوب سازی، ایدئولوژی خبر(گلاسکو) و نظری? هنجاری رسانه ها، نظام گفتمانی دو روزنام? شرق و رسالت را بررسی کند. محقق به دنبال یافتن پاسخی برای این سوال است که پایگاه قدرت مالکان هر یک از این دو روزنامه به قدرت حاکم در جامعه چه سمت و سویی می بخشد؟ متون مورد نظر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند که شامل 6 سرمقاله و 7 خبر از روزنام? رسالت و 7 خبر نیز از روزنام? شرق بود. روزنام? شرق در باز? زمانی مورد نظر، یعنی 4/12/90 تا 11/12/90 سرمقاله ای که به طور مستقیم به موضوع انتخابات بپردازد، نداشت. لذا محقق به منظور درک گفتمان این روزنامه به مطالع?تک تک مطالب آن پرداخت. تمامی اخبار صفحات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از نگاه محقق دور نماند. به چینش مطالب، تیترها و تصاویر توجه شد و به این ترتیب پیام مورد نظر این روزنامه که به صورت غیرمستقیم از سوی سردبیر و به طور کلی صاحبان آن در بخشهای مختلف لحاظ شده بود، بررسی شد. پس از بررسی متون مورد نظر و استخراج اطلاعات و مطابقت آن با بسترها و زمینه-های سیاسی- اجتماعی، این نتایج به دست آمد: رسالت عموماَ همان دیدگاه حامیان سیاسی و اقتصادی خود را مطرح کرده و درصدد مشروعیت بخشی به دیدگاه آنان برآمده است. این روزنامه با بهره گیری از بینامتنیت صریح و سازنده گفتمان ایدئولوژیک خود را پیرامون این انتخابات شکل داده است. خط غالب و تفکر حاکم بر گفتمان آن، قائل به ما و دیگری است و با استفاده از برجسته سازی و حاشیه رانی حوز? محدود ما و وسیع دیگری اش را شکل داده است. رسالت در نگارش مطالب خود کاملاً جهتدار عمل کرده و با مطلق اندیشی به بیان دیدگاههایش پرداخته است و در نگارش مطالب ایدئولوژیک هم وقوع جهتگیری قطعی و حتمی است. تاکتیکهای خبری به کار رفته برای پوشش اخبار عبارتند از تکرار و تأکید، ارائ? نظر به عنوان واقعیت، استفاده از شیو? طنز و فکاهی و... این روزنامه با توجه به روش در پیش گرفته در جریان انتخابات مجلس نهم، رسانه ای اقتدارگراست. در مورد روزنام? شرق به نظر می رسد که دچار خودسانسوری شده و نمی تواند نظراتش را به صورت مستقیم و آزادانه بیان کند، لذا سرمقال? انتخاباتی منتشر نکرده است. این روزنامه در بیان دیدگاههای خود از بینامتنیت صریح و سازنده استفاده کرده است. دیگری شرق در این انتخابات بیشتر دولت است تا اصولگرایان. به عبارت دیگر شرق با برجسته کردن مشکلات حاکم بر جامعه در جهت به حاشیه راندن دولت عمل می کند و در مقابل از همگرایی میان اصلاح طلبان و اصولگرایان خبر می دهد. چارچوب مورد نظر شرق منفعل نشان دادن مردم در این انتخابات به خاطر انبوه مشکلات است. شرق رسانه ای تک صدا نبوده و کاملاً ایدئولوژیک و عقیدتی عمل نکرده است.تاکتیکهایی که شرق در پوشش اخبار از آن بهره گرفته تاکتیک تقابل و نشان دادن سانسور به شکل غیر مستقیم است. این روزنامه به عنوان رسانه ای تک صدا عمل نکرده و دیدگاه جناح مخالف خود را نیز پوشش داده است. با توجه به روی? در پیش گرفته شده از سوی شرق می توان گفت که از تئوری مسئولیت اجتماعی تبعیت می کند.