شیوه‎ی روایی گفته‎های داستانی در ادبیات پایداری فلسطین (بررسی موردی رمان‎های الصبار و باب الساحه نوشته‎ی سحر خلیفه)

روایت شناسی به تحقیق و بررسی در زمینه‎ی تحلیل روایت و اشکال آن مانند انواع راوی، استنباط قواعد داخلی انواع ادبی و استخراج نظم حاکم بر آن ها و ساختارهایشان می پردازد. در این علم، برای تحلیل ادبیات داستانی رویکردهای زیادی وجود دارد که رویکرد سبک شناسی یا تحلیل گفته‎های روایی یکی از آن‎ها است. گفته های روایی ابزارِ بیان سخنان و اندیشه ها و بستر مناسبی برای پیشبرد حوادث داستان است که بخش گسترده‎ی هر داستان را تشکیل می دهد؛ "روایت‎گر" باید به گونه ای آن ها را در داستان بازنمایی کند که خواننده عمیقاً با داستان آشنا شود؛ زیرا هر گونه تحلیل روابط پیچیده میان کنش های سخن اشخاص و راویان، مستلزم شناخت شیوه های انتقال گفتار (صدای بیرون) یا اندیشه‎ی (صدای درون) متن است. شیوه های انتقال سخنان و اندیشه‎ها که از رابطه‎ی روایت‎گر با شخصیت های داستانی به دست می آید، به پنج گونه‎ی مستقیم، غیرمستقیم، مستقیم‎آزاد، غیرمستقیم‎آزاد و گزارش روایتی تقسیم می‎شود. پژوهش پیش‎رو به مطالعه‎ی گفته‎های داستانی دو رمان "الصبار" (1967) و "باب الساحه" (1987)، نوشتهی سحر خلیفه می‎پردازد. روش انجام تحقیق توصیفی ـ تحلیلی به همراه استقراء تام از شیوه‎های مختلف بازنمایی سخنان و اندیشه‎های رمان‎ها است. بدین منظور ابتدا شیوه های مختلف بازنمایی گفته های داستانی دو رمان، استخراج و شمارش شده، سپس با کمک جامعه‎ی آماری، بسامد حضور آن ها در هر دو رمان تعیین گشته و در قالب جدول و نموداری ترسیم شده، سپس نحوه‎ی ارائه‎ی سخنان و اندیشه‎ها با ذکر نمونه هایی تحلیل گشته است. در پایان میزان به کارگیری هر یک از شیوه های مختلف بازنمایی سخنان و اندیشه‎های دو رمان، با یکدیگر مقایسه شده و از این رهگذر سبک سحر خلیفه در رمان ها و میزان انحراف سبک وی از معیار تبیین گشته است. یافته های پژوهش گویای آن است که شیوه‎ی سحر خلیفه در به‎کارگیری شیوه‎ی بازنمایی سخنان در دو رمان مشابه است؛ یعنی نویسنده در هر دو رمان، از شیوه‎های سخن مستقیم، گزارش سخنان و سخن مستقیم‎آزاد بیش ترین استفاده را نموده است؛ اما در بخش بازنمایی اندیشه‎ها، سبک سحر خلیفه در به کارگیری شیوه‎های مختلف بازنمایی اندیشه‎های دو رمان، اندکی متفاوت است. سحر خلیفه در رمان الصبار از شیوه‎ها‎ی اندیشه‎ی مستقیم، اندیشهی مستقیم آزاد و اندیشهی غیرمستقیم آزاد بیش ترین استفاده را نموده است؛ اما در بازنمایی اندیشه‎های رمان "باب الساحه" شیوه‎های گزارش اندیشه، اندیشه‎ی مستقیم و اندیشه‎ی غیرمستقیم‎آزاد بیش‎ترین حضور را دارند. نویسنده در به‎کارگیری هر یک از شیوه‎های مختلف بازنمایی سخنان و اندیشهها موفق عمل نموده و آن‎ها را در جای مناسب خود استفاده نموده است؛ یعنی به‎کارگیری هر یک از تکنیک‎ها برای ترسیم جامعه‎ی فلسطینی در سال‎های 1967 و 1987 کارآمد بوده و سحر خلیفه توانسته است جهان داستان خود را با تمام ویژگی هایش به خواننده منتقل کند. کلید واژه: شیوه‎ی روایی، بازنمایی سخنان، بازنمایی اندیشه‎ها، رمان پایداری فلسطین، سحر خلیفه.